Βιετνάμ: η άγνωστη δύναμη στον παγκόσμιο καφέ
Η δεύτερη μεγαλύτερη καφεοπαραγωγός χώρα του κόσμου έχει τη δική της ιστορία και ξεχωριστή κουλτούρα καφέ.
Ο καφές της μακρινής χώρας της Νοτιοανατολικής Ασίας βρέθηκε ξανά στο προσκήνιο, καθώς το πρόσφατο lockdown που επιβλήθηκε στο Βιετνάμ, για την αντιμετώπιση της μετάδοσης του κορωνοϊού επηρέασε την παραγωγή Robusta και κατ’ επέκταση, τα παγκόσμια αποθέματα καφέ, με ανοιχτό το ενδεχόμενο πυροδότησης μιας παγκόσμιας κρίσης.
Με αυτή την αφορμή, θυμόμαστε το πάλαι ποτέ «κακό παιδί» της βιομηχανίας του καφέ, τον Βιετναμέζικο Robusta και ρίχνουμε μια ματιά στην ιστορία και την κουλτούρα της Ασιατικής χώρας.
Σύντομη Ιστορία του καφέ στο Βιετνάμ
Ο καφές έφτασε στη χώρα το 1857 από Γάλλους ιεραπόστολους, όμως οι πρώτες φυτείες δεν οργανώθηκαν παρά 30 σχεδόν χρόνια αργότερα. Παρόλο που σήμερα το Βιετνάμ είναι ταυτισμένο με την παραγωγή Robusta, τα πρώτα καφεόδεντα που φυτεύτηκαν ήταν της ποικιλίας Arabica. Σιγά σιγά, επί της διοίκησης των Γάλλων αποικιοκρατών, η καλλιέργεια του καφέ εξαπλώθηκε σε ολόκληρη τη χώρα, για να διαταραχτεί μόνο κατά την περίοδο του πολέμου του Βιετνάμ. Μεταπολεμικά, η παραγωγή οργανώθηκε και συστηματοποιήθηκε με συναιτερισμούς, ενώ η σχετική οικονομική φιλελευθεροποίηση της δεκαετίας του ’80 εκτίναξε την παραγωγή στα ύψη.
H στροφή του Βιετνάμ στην παραγωγή Robusta έγινε στα τέλη της δεκαετίας του ’70, όταν διαδοχικές κακές σοδιές στη Βραζιλία μείωσαν σημαντικά τα παγκόσμια αποθέματα καφέ, προκαλώντας σημαντικές ελλείψεις, ιδιαίτερα στις Ανατολικές Χώρες. Η Ανατολική Γερμανία χρηματοδότησε την βιετναμέζικη παραγωγή καφέ, προσφέροντας μεταξύ άλλων και μηχανολογικό εξοπλισμό, προκειμένου να εξασφαλίσει τους πολυπόθητους κόκκους. Η Ασιατική χώρα στράφηκε στην εντατική καλλιέργεια Robusta, καθώς η συγκεκριμένη ποικιλία δίνει πιο γρήγορα καρπό, είναι περισσότερο ανθεκτική σε παράσιτα και ασθένειες και απαιτεί λιγότερο κοπιαστική εργασία.
Σήμερα, το Βιετνάμ είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος καφεοπαραγωγός του πλανήτη, πίσω μόνο από την κυρίαρχη Βραζιλία, και ο μεγαλύτερος παραγωγός Robusta, με μεγάλη μάλιστα απόσταση από τον επόμενο. Ο Robusta αποτελεί το 97% της εθνικής παραγωγής καφέ στο Βιετνάμ και είνα το σημαντικότερο εξαγώγιμο προϊον της χώρας, και το πιο διαδεδομένο αγροτικό προϊον μετά το ρύζι.
Tι γεύση έχει ο Βιετναμέζικος Καφές;
Για πολλά χρόνια, ο βιετναμέζικος καφές δεν έχαιρε ιδιαίτερης εκτίμησης από τους γνώστες του είδους. Η μαζική παραγωγή Robusta κάλυπτε αρχικά τις ανάγκες των ανατολικών χωρών και κατόπιν διοχετευόταν κατά μεγάλο ποσοστό σε εταιρείες παραγωγής στιγμιαίου καφέ. Σήμερα, αν και η παραγωγή παραμένει φυσικά μαζική, η τεχνογνωσία έχει βελτιωθεί και η εμπειρία των Βιετναμέζων έχει οδηγήσει σε καφέ σημαντικά καλύτερης ποιότητας.
Ο βιετναμέζικος robusta είναι γήινος, με νότες ξύλου και καραμέλας, δυνατό σώμα και ένταση. Συνήθως καβουρδίζεται έντονα, και συμμετέχει σε espresso blends προσφέροντας δύναμη αλλά και πυκνή κρέμα. Δύσκολα βρίσκεται ως μονοποικιλιακή επιλογή, αν και αυτό είναι κάτι που ενδεχομένως αλλάξει τα επόμενα χρόνια. Ωστόσο, οι περισσότεροι τον έχουμε δοκιμάσει, κι ας μη το γνωρίζουμε, είτε ως στιγμιαίο καφέ είτε σε κάποιο χαρμάνι espresso, ειδικά αν προτιμάμε τα έντονα, Ιταλικά espresso blends.
Για ένα παραδοσιακό espresso blend με μια δόση δυνατού βιετανμέζικου Robusta, μπορούμε να επιλέξουμε τον Mokasol Vietnam Blue Dragon, ένα μονοποικιλιακό, 100% Robusta υγρής επεξεργασίας από το Βιετνάμ.
Γνωρίζοντας την Βιετναμέζικη Κουλτούρα του Καφέ
Όπως όλες οι καφεοπαραγωγοί χώρες, το Βιετνάμ ανέπτυξε τη δική του, ξεχωριστή κουλτούρα του καφέ, η οποία συγγενεύει όπως είναι φυσικό με τις αντίστοιχες άλλων χωρών της Νοτιοανατολικής Ασίας. Ο δυνατός καφές φίλτρου σερβίρεται με άφθονη ζάχαρη και γάλα, ενώ οι Βιετναμέζοι προτιμούν το ζαχαρούχο γάλα, καθώς μεταξύ άλλων προσφέρει στον καφέ και ξεχωριστή, απολαυστική υφή. Η βιετναμέζικη κουλτούρα του καφέ είναι ενα πολλοίς γέννημα της ανάγκης και των συνηθκών: ο πικρός, δυνατός καφές έπρεπε οπωσδήποτε να αραιωθεί και να γλυκάνει, ενώ το μοναδικό γάλα που υπήρχε ευρέως διαθέσιμο ήταν το συμπυκνωμένο ζαχαρούχο, καθώς οι κονσέρβες διατηρούνταν πολύ ευκολότερα από το φρέσκο γάλα.
Αυτό που κάνει τον Βιετναμέζικο καφέ μοναδικό, είναι το ξεχωριστό σκεύος στο οποίο εκχυλίζεται. Το Vietnam Dripper Pot προσαρμόζεται σε κάθε ποτήρι και εκχυλίζει μοναδικά τον καφέ σε ατομικές δόσεις, ενώ μέσα στο ποτήρι έχουν τοποθετηθεί ήδη το γάλα ή τα παγάκια, αν κάποιος επιθυμεί τον καφέ στην παγωμένη εκδοχή του. Αντίστοιχο σκεύος υπάρχει και στην Ινδία, μια χώρα με σχετικά παρόμοια κουλτούρα καφέ.
Το Βιετνάμ είναι και θα παραμείνει ένας υπολογίσιμος «παίκτης» στην παγκόσμια αγορά του καφέ – και σαν λάτρεις του espresso, το μόνο που μπορούμε να ευχηθούμε είναι η παραγωγή στην Ασιατική χώρα να επανέλθει γρήγορα στα προ-covid επίπεδα, προτού η δύσκολη κατάσταση εξελιχθεί σε γενικευμένη κρίση.
