Third Wave Coffee : τι είναι το περιβόητο "Τρίτο Κύμα" του καφέ;

Όποιος ασχολείται έστω και λίγο παραπάνω με τον καφέ, θα έχει σίγουρα ακούσει για το περιβόητο «Τρίτο Κύμα» του καφέ – ή αλλιώς, στα αγγλικά, Third Wave, που έχει αρχίσει να γίνεται ιδιαίτερα δημοφιλές και στην χώρα μας.

Τι είναι το «Τρίτο Κύμα» του καφέ ;

Ακούγοντας τον όρο “Third Wave of Coffee” το μυαλό μας συνήθως πηγαίνει σε hip στέκια, baristi με γένια και τατουάζ, περίεργο εξοπλισμό και δυσνόητες ορολογίες. Ουσιαστικά όμως, το «Τρίτο Κύμα» του καφέ,  είναι συνοπτικά η τάση που τείνει να θεωρεί τον καφέ μια ξεχωριστή γαστρονομική απόλαυση, εφάμιλλη του κρασιού, αντί για μια απλή, καθημερινή συνήθεια. Σε αυτό το πλαίσιο, οι επαγγελματίες του καφέ που ανήκουν στο «Τρίτο Κύμα» του καφέ συνήθως ασχολούνται ιδιαίτερα με την ποιότητα και τα χαρακτηριστικά της πρώτης ύλης που χρησιμοποιούν, δηλαδή των κόκκων του καφέ, ενώ πειραματίζονται με διαφορετικούς τρόπους εκχύλισης του καφέ, πέρα από τους καθιερωμένους. Ανάμεσα στα χαρακτηριστικά του «Τρίτου Κύματος» πολλοί αναφέρουν την συχνή χρήση των καφέδων μοναδικής προέλευσης, αντί για τα χαρμάνια, και την εμμονή στο ελαφρύτερο καβούρδισμα, αντί για τα πιο σκούρα καβουρδίσματα που κυριαρχούσαν στην αγορά μέχρι πριν μερικά χρόνια. Ο όρος «Third Wave of Coffee» πρωτοεμφανίστηκε το 1999 στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, ενώ σήμερα έχει επεκταθεί σε ολόκληρο τον κόσμο, από την Σκανδιναβία και τις Ασιατικές χώρες, μέχρι και σε χώρες με ισχυρή και εδραιωμένη κουλτούρα του καφέ, όπως είναι η Ιταλία και η Πορτογαλία.

Γιατί ονομάζεται «Τρίτο Κύμα» ;

Σύμφωνα με τους δημοσιογράφους που ασχολούνται με την γαστρονομία, η πορεία του καφέ έχει ακολουθήσει τρία «κύματα» μέχρι να φτάσει στις μέρες μας. Το πρώτο «κύμα» εντοπίζεται στον 19^ο αιώνα και στις απαρχές της καθιέρωσης του καφέ ως ρόφημα που μπορούσε να ετοιμαστεί στο σπίτι – μέχρι τότε, οι λάτρεις του καφέ μπορούσαν να τον απολαύσουν σχεδόν αποκλειστικά στα καφενεία και τις καφετέριες. Το δεύτερο «κύμα» εντοπίζεται πολλά χρόνια μετά, και αφορά την ευρύτατη διάδοση του εσπρέσο κατά την δεκαετία του 1960, που ουσιαστικά άλλαξε τον τρόπο με τον οποίο ο κόσμος απολάμβανε και αντιμετώπιζε τον καφέ. Τέλος, το τρίτο «κύμα» έχει ταυτιστεί με την γενιά των millennials και τις πρόσφατες δεκαετίες, έχοντας τα χαρακτηριστικά που περιγράψαμε προηγουμένως. Φυσικά, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η πορεία της διάδοσης του καφέ σε «κύματα» αποτελεί αμερικάνικη επινόηση και βασίζεται κυρίως στην αμερικάνικη κουλτούρα του καφέ, καθώς στην Ευρώπη τα πράγματα ήταν κατά περιόδους αρκετά διαφορετικά – ωστόσο, οι τάσεις που έχουν συνδυαστεί με το Third Wave of Coffee, έχουν εισαχθεί στην Ευρώπη (και φυσικά και στην χώρα μας) ακριβώς όπως γεννήθηκαν και εξελίχθηκαν στην Αμερική.

Τι μπορεί να προσφέρει σε έναν λάτρη του καφέ το Third Wave of Coffee ;

Ο καφές χωρίς αμφιβολία, είναι μια γαστρονομική απόλαυση, είτε απολαμβάνει κανείς ένα παραδοσιακό εσπρέσο από ένα σκούρο Ιταλικό χαρμάνι, είτε έναν αφρικανικό καφέ μοναδικής προέλευσης εκχυλισμένο με ιδιαίτερο τρόπο και τεχνική. Από αυτή την άποψη, η οπτική του «Τρίτου Κύματος» φαίνεται να δίνει στον καφέ την αίγλη που του αξίζει, κάνοντας τους λάτρεις του να τον αντιμετωπίζουν σαν μια ιδιαίτερη γευστική πρόκληση, και όχι σαν μια απλή καθημερινή συνήθεια. Ακόμα, καθώς το ταξίδι στις γεύσεις και στα αρώματα του καφέ δεν εξαντλείται εύκολα, οι συνήθειες που εισάγει το Third Wave είναι μια πρώτης τάξης ευκαιρία για να διευρύνει κανείς τους γευστικούς του ορίζοντες, τόσο μέσω των ξεχωριστών γεύσεων των διαφορετικών ποικιλιών του καφέ, όσο και μέσω των διαφορετικών αποτελεσμάτων που δίνουν οι πρωτότυποι τρόποι εκχύλισης. Ακόμα, μέσω του «Τρίτου Κύματος» φαίνεται να τονώθηκε το ενδιαφέρον για τον καφέ και τα χαρακτηριστικά του, με αποτέλεσμα ένα περισσότερο ενημερωμένο και πιο απαιτητικό κοινό, που μπορεί να μην ενστερνίζεται όλα τα «καινά δαιμόνια» του «Τρίτου Κύματος» αλλά σίγουρα αγαπά να ενημερώνεται, να πειραματίζεται και να διαμορφώνει το γούστο και την άποψή του.

Έχουν βάση οι «γκρίνιες» που κατά καιρούς ακούγονται για το Third Wave of Coffee;

Δεν είναι μυστικό ότι υπάρχουν άνθρωποι που δεν βλέπουν με ιδιαίτερη συμπάθεια το «Τρίτο Κύμα» του καφέ. Αυτό οφείλεται αφενός στην ισχυρή ταύτιση αυτού του κινήματος με την hipster και millennial κουλτούρα (τουλάχιστον στην Ελλάδα) και αφετέρου, σε μερικές υπερβολές που έχουν συνδεθεί κατά καιρούς με αυτόν τον τρόπο αντιμετώπισης του καφέ, υπερβολές που έχουν να κάνουν τόσο με τον εξοπλισμό που χρησιμοποιείται, όσο και με την άκρατη «επιστημονικοποίηση» του καφέ, που τείνει να φτάσει ορισμένες φορές στο άλλο άκρο. Ακόμα, το «Τρίτο Κύμα» έχει κατηγορηθεί ότι έχει φέρει στην επικαιρότητα, χάριν εντυπωσιασμού, παλιούς και ξεχασμένους τρόπους εκχύλισης, στα πλαίσια μιας ρετρολατρείας, ενώ πολλοί καφελάτρες που ασπάζονται τις αρχές του «Τρίτου Κύματος» μοιάζουν να περιφρονούν εδραιωμένες γευστικές παραδόσεις του καφέ, που έχουν να κάνουν κυρίως με την ανάμειξη και το καβούρδισμα.

Ο καφές είναι ένα ρόφημα με πλούσια γεύση και μοναδικά χαρακτηριστικά, είτε τον απολαμβάνουμε σαν παραδοσιακό εσπρέσο, είτε πειραματιζόμαστε με την τελευταία μόδα του Cold Brew. Ένας single origin καφές από την Τανζανία ή την Ινδία θα επεκτείνει τους γευστικούς μας ορίζοντες, όμως και ένα κλασικό Ιταλικό χαρμάνι κρύβει μέσα του χρόνια πειραματισμού και βαθιάς γνώσης του καφέ. Σαν καφελάτρες του εικοστού πρώτου αιώνα, είμαστε τυχεροί που έχουμε τη δυνατότητα να κάνουμε το καθημερινό μας καφεδάκι μια μοναδική εμπειρία, εκμεταλλευόμενοι όλες τις δυνατότητες που έχουμε τριγύρω μας, χωρίς να φανατιζόμαστε ή να ενστερνιζόμαστε απόλυτα οποιαδήποτε κουλτούρα – σημασία τελικά άλλωστε έχει ο καλός καφές.