Είναι το γούστο μας στον καφέ γενετική προδιάθεση;

Δύο ομάδες γονιδίων ίσως ευθύνονται για το αν και πόσο μας αρέσει ο καφές.

Γιατί κάποιοι άνθρωποι απολαμβάνουν τον espresso τους σκέτο, ενώ κάποιοι δεν αντέχουν τον καφέ ούτε με γενναίες κουταλιές ζάχαρης; Γιατί κάποιοι κοιμούνται σα πουλάκια μετά από τρεις κούπες καφέ φίλτρου ενώ άλλοι έχουν το μάτι τους  γαρίδα έστω και με ένα μόνο εσπρεσάκι το μεσημέρι; Η απάντηση, μας λένει δυο ερευνήτριες, η Marylin Cornelis και η Danielle Read, κρύβεται στα γονίδια μας! Ας μάθουμε τους λόγους που συμβαίνει αυτό, όπως τον περιγράφουν οι δύο ειδικές.

Τα γονίδια που ελέγχουν τον μεταβολισμό 

«Αυτό που διαπιστώσαμε», εξηγεί η Marylin Cornelis, ερευνήτρια στο Πανεπιστήμιο του Σικάγο, στις ΗΠΑ, «είναι πως υπάρχουν γενετικοί παράγοντες που καθορίζουν από μόνοι τον μεταβολισμό της καφεϊνης – και μάλιστα, οι γενετικοί αυτοί παράγοντες παίζουν καθοριστικότερο ρόλο σε σχέση με άλλα χαρακτηριστικά».  Παρόλο που σε γενικές γραμμές ο βαθμός ανοχής στην καφεϊνη αυξάνεται όσο συστηματικότερη γίνεται η χρήση της και αντίστοιχα μεινώνεται όταν σταματήσουμε να καταναλώνουμε καφέ, υπάρχουν άνθρωποι που δεν αναπτύσουν αυτή την ανοχή και ο καφές μπορεί να τους προκαλέσει αυπνία, άγχος ή ακόμα και αίσθηση ναυτίας. Αυτό οφείλεται σε ένα συγκεκριμένο νουκλεοτίδιο της DNA αλυσίδας, δηλαδή του γενετικού μας αλφάβητου.

Όλα έχουν να κάνουν με τον τρόπο με τον οποίο ο οργανισμός μας αντιμετωπίζει την καφεϊνη. Σε ό,τι αφορά στον μεταβολισμό της καφεϊνης, δύο συγκεκριμένα γονίδια αναλαμβάνουν την σκληρή δουλειά: ένα γονίδιο που παράγει ένα ηπατικό ένζυμο υπεύθυνο για τον μεταβολισμό του 95% της καφεϊνης και ένα ακόμα, που ελέγχει την ποσότητα αυτού του παραγόμενου ενζύμου. Η «συνεργασία» αυτών των γονιδίων ουσιαστικά ελέγχει πόση καφεϊνη κυκλοφορεί στο σώμα μας, και για πόσο χρονικό διάστημα.

«Αν κάποιος έχει μειωμένο μεταβολισμό καφεϊνης εξαιτίας γενετικών παραγόντων», λέει η Cornelis «συνήθως καταλήγει να πίνει πολύ λιγότερο καφέ από κάποιον που έχει τα συνηθισμένα γονίδια». Με λίγα λόγια, όσο πιο γρήγορα μεταβολίζει ο οργανισμός την καφεϊνη, τόσο πιο γρήγορα θα θελήσουμε το επόμενο φλιτζάνι καφέ, αν όμως λόγω των γενετικών παραγόντων που περιγράψαμε, ο μεταβολισμός είναι πιο αργός, είναι σχεδόν βέβαιο πως θα καταλήξουμε να πίνουμε σαφώς λιγότερη ποσότητα καφέ.

Είναι όλα στο μυαλό μας!

Όμως, το γονιδιακό «παιχνίδι» δε σταματά εδώ, καθώς μια άλλη, διαφορετική ομάδα γονιδίων είναι υπεύθυνη για το πως η καφεϊνη επιδρά στην εγκεφαλική λειτουργία, και κατά συνέπεια και σε διάφορες παρενέργειες, όπως η αϋπνία και το άγχος. Έχει παρατηρηθεί πως η καφεϊνη μπορεί εύκολα να αντικαταστήσει την αδενοσίνη στους εγκεφαλικούς υποδοχείς, μια ουσία που κατευνάζει την δραστηριότητα του νευρικού συστήματος αλλά και την έκκριση ουσιών υπεύθυνων για το αίσθημα της ηρεμίας, όπως η ντοπαμίνη. Το πόσο εύκολα μπορούν να «μπερδέψουν» οι εγκεφαλικοί υποδοχείς την καφεϊνη για αδενοσίνη ελέγχεται επίσης από μια ομάδα γονιδίων, κάτι που εξηγεί γιατί κάποιο άνθρωποι μπορεί να μείνουν ξάγρυπνοι με μία κούπα καφέ ένω άλλοι να κοιμηθούν ήσυχα με την τριπλάσια ποσότητα. 

Αντίστοιχα γονίδια ελέγχουν, ουσιαστικά, και το πόσο απολαμβάνουμε την γεύση του καφέ.  Η Danielle Read, ερευνήτρια στο Monell Center της Φιλαδέλφειας, παρατήρησε ότι υπάρχουν πολλές διαφορετικές αισθήσεις του πικρού σε μια κούπα καφέ, αλλά και γενετική προδιάθεση στην σαφέστερη πρόσληψη του πικρού από τον οργανισμό. Σύμφωνα με την Read, «υπάρχουν άνθρωποι γενετικά τόσο ευαίσθητοί στην πικρή γεύση, που δεν μπορούν να αντέξουν τη γεύση του καφέ, και αντίθετα άνθρωποι που τα γονίδιά τους τούς επιτρέπουν να διακρίνουν ευχάριστες γεύσεις και αρώματα πίσω από το πικρό «κύμα» του καφέ.»

Όταν κάποιος από την παρέα σας σας πειράξει για το... πέμπτο εσπρεσάκι της ημέρας, ξέρετε τι θα του πείτε: «Δε φταίω εγώ, είναι στα γονίδιά μου»!