Ο μαγικός κόσμος του καφέ από τον Sebastiao Salgado
Mαγικές πτυχές του κόσμου του καφέ από έναν δεξιοτέχνη της φωτογραφίας.
Ο κόσμος του καφέ έχει πολλές πτυχές και ένας κόκκος περνά από πολλές διεργασίες πριν καταλήξει στο φλιτζάνι μας. Ένας Βραζιλιάνος φωτογράφος αιχμαλώτισε μαγικές εικόνες αυτού το κόσμου, σε ένα μνημειώδες βιβλίο. Κανένα ταξίδι στον κόσμο του καφέ δεν είναι ολοκληρωμένο, χωρίς μια ματιά στις φωτογραφίες του Sebastiao Salgado!
Από την Παγκόσμια Τράπεζα, πίσω από το φακό μιας μηχανής
Ο Sebastiao Salgado γεννήθηκε τον Φλεβάρη του 1944 στην Βραζιλία, στην πολιτεία του Minas Gerais. Μετά από μια ταραχώδη παιδική ηλικία, ο Salgado σπούδαδε οικονομικά, δουλεύοντας αρχικά για τον Παγκόσμιο Οργανισμό Καφέ και την Παγκόσμια Τράπεζα. Τα επαγγελματικά του ταξίδια ήταν το πρώτο του κίνητρο να τραβήξει φωτογραφίες, μέχρι που το 1973 εγκατέλειψε την καριέρα του, για να γίνει φωτορεπόρτερ και φωτογράφος. Μόλις έξι χρόνια αργότερα, βρίσκεται να συνεργάζεται με το Magnum, ίσως το γνωστό και απαιτητικό φωτογραφικό πρακτορείο παγκοσμίως. Η νέα καριέρα του Salgado έχει πια εδραιωθεί, και σιγά σιγά φανερώνει έναν καλλιτέχνη με ευαίσθητο βλέμμα, πέρα από έναν τεχνικά άψογο φωτορεπόρτερ.
Στα πενήντα χρόνια της καριέρας του, ο Sebastiao Salgado έχει κερδίσει δεκάδες βραβεία και έχει αποτυπώσει με το φακό του πολλά ευαίσθητα θέματα, όπως η καθημερινή ζωή στην Λατινική Αμερική, οι κοινότητες των αυτοχθόνων, οι δύσκολες συνθήκες εργασίας και το τροπικό δάσος του Αμαζονίου, δουλειές που έχουν παρουσιαστεί σε εκθέσεις, αλλά έχουν εκδοθεί και σε πολυτελή λευκώματα.
Μια από τις πιο ξεχωριστές δουλειές του Sebastiao Salgado είναι και το «Άρωμα του Ονείρου»: μια συλλογή ασπρόμαυρων φωτογραφιών που διηγούνται το καθημερινό ταξίδι του καφέ!
Μια καλλιτεχνική ματιά στον κόσμο του καφέ
Το «Άρωμα του Ονείρου» παρουσιάστηκε στο κοινό το φθινόπωρο του 2007 και περιλαμβάνει φωτογραφίες από τα ταξίδια του Sebastiao Salgado στην Βραζιλία, την Κολομβία, την Γουατεμάλα, την Αιθιοποία, την Ινδία την Κόστα Ρίκα και αλλού. Ο Salgado τραβούσε τις φωτογραφίες του για σχεδόν μια ολόκληρη δεκαετία, ντοκουμεντάροντας ολόκληρη την παραγωγική διαδικασία του καφέ, από την καλλιέργεια μέχρι την επεξεργασία, το καβούρδισμα και την συσκευασία.
Το βλέμμα του Salgado χαρακτηρίζεται όχι μόνο από υψηλή αισθητική,μα και από σεβασμό και κατανόηση. Καταφέρνει να αποτυπώσει τεχνικές και παραδόσεις δεκαετιών, την κούραση και τον μόχθο, τους ανθρώπους πίσω απο τον καφέ, δημιουργώντας εικόνας απίστευτης ομορφιάς, χωρίς να γίνεται ποτέ μελοδραματικός. Ο Salgado κινείται σχεδόν «μέσα» στα θέματα του: διαβάζοντας το βιβλίο του νιώθεις την υγρασία πάνω στο κεράσι του καφεόδεντρου, λασπώνεσαι από χώμα, μυρίζεις το καβούρδισμα του κόκκου.
Παρότι μερικές εικόνες είναι εξιδανικευμένες, ο Sebastiao Salgdao δεν παραλείπει να δείξει τις πιο κοπιαστικές και επίπονες πτυχές της βιομηχανίας του καφέ, χωρίς να ωραιοποιεί την κατάσταση. Συμπαραστάτη του σε αυτή την προσπάθεια βρήκε σε έναν κολοσσό του καφέ, την Illy, η οποία χρηματοδότησε ολο το project, αλλά και την έκδοση του βιβλίου.
Kάτι παραπάνω από απλές φωτογραφίες
Ο Sebastiao Salgado έχει δηλώσει πως ο σκοπός πίσω από το «Άρωμα του Ονείρου» δεν είναι μόνο αισθητικός ή καλλιτεχνικός, μα κρύβει τη φιλοδοξία να κάνει γνωστές σε όλο τον κόσμο τις ρίζες του καφέ, όπως και τον κόπο που κρύβεται πίσω από κάθε φλιτζάνι.
Δε θα ήταν υπερβολή να θεωρήσουμε πως το κλειδί για την ερμηνεία αυτό του εγχειρήματος κρύβεται στα παιδικά και νεανικά χρόνια του φωτογραφου. Ο Salgado είναι Βραζιλιάνος, και γεννήθηκε και μεγάλωσε στο Minas Gerais, μια από τις κυριότερες καφεοπαραγωγούς ζώνες της μεγαλύτερης καφεοπαραγωγού χώρας του κόσμου – κάτι που τον έφερε σε επαφή με τον κόσμο του καφέ από πολύ μικρή ηλικία. Ακόμα, η πρώτη του δουλειά περιλάμβανε ταξίδια σε όλο τον κόσμο, μέσω του Παγκόσμιου Οργανισμού Καφέ, κάτι που αναμφίβολα τον εξοικίωσε όχι μόνο με την μαγεία του καφέ αλλά και με τη σκληρή πραγματικότητα της δουλειάς γύρω από αυτόν.
Λένε πως τίποτε δεν ταιριάζει τόσο καλά με τον καφέ όσο ένα καλό βιβλίο – και αν μιλάμε για ένα βιβλίο γεμάτο με τις υπέροχες φωτογραφίες του Salgado, αυτό μάλλον είναι αλήθεια.
