Γιατί οι τιμές του Robusta έχουν πάρει την ανηφόρα;
Αν πολλοί παραπονούνται για το γεγονός ότι ο Robusta είναι… πικρός, τώρα μάλλον έχουνε ένα δίκιο.
Όταν κάποιος αρχίσει να ασχολείται με τον espresso λίγο παραπάνω, η πρώτη πληροφορία που μαθαίνει είναι η αιώνια διάκριση ανάμεσα σε Arabica και Robusta. Απέναντι στον εκλεκτό και αρωματικό Arabica, ο Robusta ήταν πάντοτε το «κακό παιδί»: πιο πικρός, λιγότερο γευστικός, πιο δυνατός και με περισσότερη καφεΐνη, αλλά ταυτόχρονος πιο εύκολος στην καλλιέργεια, λιγότερο απαιτητικός και πιο ανθεκτικός.
Ωστόσο, ο Robusta έκανε την έκπληξη, καθώς οι τιμές του στη χονδρική αγορά άγγιξαν ιστορικό υψηλό τριακονταετίας, επιδιδόμενες σε ένα πρωτοφανές ράλυ, που δε φαίνεται να αποκλιμακώνεται εύκολα. Η άλλοτε φτηνή και οικονομική επιλογή, έχει αρχίσει να ανταγωνίζεται σε τιμές τον Arabica – για την ακρίβεια, είναι εύκολο πια να βρει κανείς Robusta εξαιρετικής ποιότητας να πωλείται πιο ακριβά από έναν συμβατικό και όχι ιδιαίτερα ποιοτικό Arabica, κάτι που μερικά χρόνια πριν θα ήταν αδιανόητο.
Γιατί όμως συμβαίνει αυτό και ποια είναι η αντίδραση της καφεβιομηχανίας;
Γιατί οι τιμές του Robusta έχουν πάρει την ανηφόρα;
Αν και τα προβλήματα που οδήγησαν στην άνοδο των τιμών του Robusta είναι σύνθετα και ποικίλα, μπορούμε επιγραμματικά να αναφέρουμε τους παρακάτω λόγους ως κυρίως υπεύθυνους για τις πρωτοφανείς αυξήσεις στις τιμές αυτής της ποικιλίας καφέ.
- Αύξηση της ζήτησης: Όσο κι αν ακούγεται περίεργο, οι εποχές κατά τις οποίες Robusta κακής ποιότητας κατέληγε στη μαζική παραγωγή στιγμιαίου καφέ σχεδόν αποκλειστικά, έχουν περάσει ανεπιστρεπτί. Στην αγορά βρίσκει κανείς μέχρι και specialty Robusta, ενώ δεν είναι λίγοι οι λάτρες του καφέ που απαιτούν ποιοτικό robusta στα χαρμάνια τους. Αυτό το κλίμα διαμορφώνει αύξηση στη ζήτηση, αλλά εκτός αυτού, επηρεάζει και γενικότερα την καλλιέργεια του Robusta.
- Βελτίωση της ποιότητας: Η αύξηση της ζήτησης οδήγησε όπως είναι φυσικό και στη βελτίωση της ποιότητας του Robusta, και σε συνεπακόλουθη αύξηση των τιμών. Η καλλιέργεια του Robusta μπορεί να παραμένει φθηνότερη και αποδοτικότερη από αυτή του Arabica (λόγω ανθεκτικότητας σε ζιζάνια, ασθένειες και μύκητες αλλά και λόγω στρεμματικών αποδόσεων) αλλά σίγουρα είναι πιο επίπονη και ακριβή από ό,τι μια δεκαετία πριν, με αντίστοιχα καλύτερα αποτελέσματα.
- Προβλήματα στις διεθνείς μεταφορές: Από τη μία η ενεργειακή κρίση έχει ούτως ή άλλως εκτοξεύσει τους ναύλους διεθνώς, αλλά η πειρατεία στην Ερυθρά Θάλασσα ήρθε να κάνει τα ταξίδια ακόμα πιο μακρά, επικίνδυνα και κοστοβόρα. Το κόστος αυτό μεταφέρεται στις τιμές των προϊόντων και κατ’ επέκταση στον καταναλωτή.
- Επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής: Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής επηρεάζουν πολλές από τις χώρες που βρίσκονται στην λεγόμενη «Ζώνη του Καφέ», κι αυτό έχει φυσικά επιπτώσεις στην καλλιέργειά του φυτού. Το Βιετνάμ, ο μεγαλύτερος παραγωγός Robusta στον κόσμο, πλήττεται από πρωτοφανείς ξηρασίες, που έχουν επηρεάσει κατά πολύ την επάρκεια σε καφέ, μειώνοντας κατακόρυφα την παραγωγή.
- Περιβαλλοντική Νομοθεσία & Ευαισθητοποίηση του κοινού: Οι νόμοι και οι κανονισμοί που προστατεύουν το περιβάλλον από την αλόγιστη καταστροφή των δασών προκειμένου να εξασφαλιστούν καλλιεργήσιμες εκτάσεις, φυσικά αυξάνει το κόστος παραγωγής του καφέ. Ακόμα και το ίδιο το καταναλωτικό κοινό είναι γεγονός πως δείχνει ιδιαίτερη ευαισθητοποίηση τα τελευταία χρόνια, επιβραβεύοντας περιβαλλοντικά υπεύθυνους παραγωγούς κι εταιρίες, παρά τον αντίκτυπο που μπορεί να έχει αυτό στην αύξηση των τιμών.
Πώς αντιδρά η βιομηχανία του καφέ σε αυτές τις αλλαγές;
Δυστυχώς, η προφανής αντίδραση είναι η αύξηση των τιμών του καφέ, με τη μετακύλιση του κόστους στον καταναλωτή. Αν και οι διεθνείςς συνθήκες πληθωρισμού έχουν οδηγήσει σε γενικότερη κρίση ακρίβειας, ο καφές έχει, όπως αναφέραμε, τους δικούς του λόγους αύξησης των τιμών, με τη διαφορά ότι ο Robusta πλέον δεν αποτελεί την «οικονομική εναλλακτική» αλλά οδηγεί την κούρσα των τιμών.
Σε αυτό το κλίμα, δεν είναι λίγα τα espresso brands που βρίσκουν ασύμφορη τη δημιουργία Robusta blends, και έτσι είτε καταργούν κάποια δημοφιλή χαρμάνια τους είτε τα «βάζουν στον πάγο» μέχρι νεοτέρας. Δεδομένου ότι ο Robusta αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της κουλτούρας του blending, που με τη σειρά της αποτελεί τμήμα της ιστορίας του espresso, αυτή η αλλαγή είναι σημαντικότερη από όσο πιστεύουμε.
Φυσικά, υπάρχουν και χειρότερα. Ενώ το κλίμα για τον Robusta είχε αρχίσει να αλλάζει, και ο παρεξηγημένος καφές απέκτησε τη θέση που του άξιζε στην καρδιά και το φλιτζάνι των καφελατρών, η αύξηση των τιμών και κυρίως της ζήτησης είναι βέβαιο ότι θα οδηγήσει στη διοχέτευση στην αγορά κατώτερης ποιότητας καφέ.
Αν πολλοί παραπονούνται για το γεγονός ότι ο Robusta είναι… πικρός, τώρα μάλλον έχουνε ένα δίκιο.
