Robusta : το κακό παιδί του καφέ

Είναι συχνά ο παρίας της οικογένειας του καφέ, καθώς έχει συνδεθεί με πικρούς, κακής ποιότητας καφέδες, αλλά και με τον στιγμιαίο καφέ, όμως η αλήθεια είναι διαφορετική: ο λόγος για τον Robusta!

Τα τελευταία χρόνια, έχει παρατηρηθεί μια ολοένα και αυξανόμενη δημοφιλία του καφέ Arabica. Αν και ο Arabica έχει όντως πολυπλοκότερο γευστικό προφίλ και πιο ευγενική, ντελικάτη γεύση, η παντοδυναμία  του έχει σχεδόν περιθωριοποιήσει τον Robusta, ο οποίος έχει αποκτήσει ένα ιδιαίτερα κακό όνομα μεταξύ των καφελατρών. Ο Robusta όμως είναι αναπόσπαστο κομμάτι της εξέλιξης του καφέ, και φέρει πολλές ιδιότητες, γευστικές και όχι μόνο, που τον καθιστούν άξιο μέλος της οικογένειας του καφέ – αρκεί να μιλάμε πάντοτε για ποιοτικούς, σωστά καβουρδισμένους και συσκευασμένους κόκκους.

Τι είναι ο καφές Robusta ;

O Robusta είναι μία από τις δύο βασικές ποικιλίες καφέ που υπάρχουν στον κόσμο, μαζί με τον Arabica. Ο Robusta παράγεται από το φυτό Coffea Canephora και αντιπροσωπεύει το 30-40% της παγκόσμιας παραγωγής καφέ. Πρωτοεμφανίστηκε στην υποσαχάρια Αφρική, ενώ σήμερα καλλιεργείται ευρέως στην Νοτιοανατολική Ασία, με το Βιετνάμ να είναι η χώρα με την μεγαλύτερη παραγωγή Robusta σε ολόκληρο τον κόσμο. Είναι πιο ανθεκτικός σε σχέση με τον Arabica, δίνει συνήθως καλύτερες σοδειές και η καλλιέργεια του είναι ευκολότερη σε σχέση με του «ξαδέρφου» του, του Arabica. Έχει μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε καφεΐνη, λιγότερη περιεκτικότητα σε σάκχαρα και η γεύση του είναι πιο έντονη και πικρή σε σχέση με τον Arabica.

Τι γεύση έχει ο καφές Robusta;

Οι κόκκοι Robusta παράγουν καφέ με γεμάτο σώμα, ένταση και γήινα αρώματα. Είναι χαρακτηριστική τόσο η απουσία οξύτητας, όσο και η εντονότερη πικράδα του Robusta καφέ, κάτι που οφείλεται στη χημική του σύσταση. Γευστικές νότες που συναντάμε σε έναν καλό Robusta καφέ περιλαμβάνουν τη σοκολάτα, τους ξηρούς καρπούς (όπως το φουντούκι και τα καρύδια), το ξύλο, τα μπαχαρικά, αλλά και πιο ασυνήθιστες, όπως το χορτάρι και η γη.

Ο Robusta συνήθως αξιοποιείται στην κατασκευή χαρμανιών για εσπρέσο. Τα παραδοσιακά Ιταλικά χαρμάνια για εσπρέσο, συνήθως έχουν περιεκτικότητα σε Robusta που ξεκινά από 10-15%, αγγίζοντας το 30% ή και παραπάνω, ανάλογα με τις επιθυμητές ιδιότητες που θέλει να προσδώσει στον καφέ ο blender. Η ανάμειξη δεν γίνεται τόσο για λόγους μείωσης του κόστους (παρόλο που σε γενικές γραμμές, οι κόκκοι Robusta είναι σημαντικά φθηνότεροι από τους κόκκους Arabica), όσο για να επιτευχθεί η  απαραίτητη ισορροπία ανάμεσα στα πολύπλοκα αρώματα του Arabica και στο σώμα και την επίγευση που προσφέρει ο Robusta.

Σε ό,τι αφορά στον εσπρέσο, ο Robusta προσφέρει στα χαρμάνια ένα ακόμα χαρακτηριστικό του: την κρέμα. Αν και η κρέμα στον εσπρέσο εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, είναι γνωστό ότι ο Robusta παράγει περισσότερη και πιο επίμονη κρέμα από τον Arabica. Καθώς η σωστή, σε υφή, ποσότητα και διάρκεια, είναι ένα από τα χαρακτηριστικά που καθορίζουν την επιτυχία ενός εσπρέσο, η παρουσία Robusta σε ένα χαρμάνι είναι συχνά καθοριστική.

Εξαιτίας αυτών των χαρακτηριστικών του, ο Robusta καθιερώθηκε σαν απαραίτητο συμπλήρωμα για τα χαρμάνια εσπρέσο, ενώ χρησιμοποιήθηκε ευρύτατα και για την παραγωγή στιγμιαίου καφέ. Από την άλλη πλευρά, είναι γεγονός πως λόγω της περιορισμένης αρωματικής παλέτας του παρουσιάζει σχετικά επίπεδο αποτέλεσμα σε σχέση με ένα αντίστοιχο Arabica, όταν χρησιμοποιηθεί για εκχύλιση φίλτρου.

Γιατί απέκτησε κακό όνομα ο καφές Robusta;

Ο καφές Robusta απέκτησε το κακό του όνομα για μια σειρά από λόγους, που δεν σχετίζονται άμεσα με τις βασικές του ιδιότητες. Ο βασικότερος λόγος είναι πως όντας φθηνότερος, ανθεκτικότερος και προορισμένος πολλές φορές για την παραγωγή στιγμιαίου καφέ, ο Robusta καλλιεργείται πολλές φορές κάτω από συνθήκες που δίνουν κακής ποιότητας κόκκους, ενώ οι ίδιες φτωχές συνθήκες αφορούν και τα στάδια της επεξεργασίας των κόκκων, αλλά και της συσκευασίας τους. Ένας κακός κόκκος καφέ είναι αδύνατο να δώσει καλό αποτέλεσμα στο φλυτζάνι μας, είτε μιλάμε για Robusta είτε για Arabica καφέ. Δυστυχώς, για πολύ κόσμο, ο Robusta έχει ταυτιστεί με μέτριας ποιότητας καφέ, ενώ φυσικά υπάρχουν ποιοτικότατοι καφέδες Robusta σε πολλά χαρμάνια εσπρέσο.

Επίσης, για πολύ κόσμο ο καφές Robusta έχει ταυτιστεί με τον φθηνό, στιγμιαίο και κακής ποιότητας καφέ, ή ακόμα και με αμφίβολης προέλευσης χαρμάνια που προορίζονται για ελληνικό καφέ. Σε αυτούς τους λόγους μπορούμε να προσθέσουμε και το γεγονός ότι όντας φθηνότερος, ο Robusta έχει κατά καιρούς όντως χρησιμοποιηθεί σαν «συμπλήρωμα», αλλά και την ευρύτατη διάδοση των ιδεών του «Τρίτου Κύματος του καφέ», που δεν φαίνεται να συμπαθεί ιδιαίτερα τον Robusta.

Που βρίσκεται σήμερα ο  Robusta;

Το ζητούμενο είναι ένας απολαυστικός καφές – ο καφές που μας αξίζει. Αν προτιμούμε την εκχύλιση φίλτρου, είναι καλύτερο να αναζητήσουμε χαρμάνια που αποτελούνται από 100% Arabica καφέδες, ή και μονοποικιλιακούς καφέδες που αναδεικνύουν τα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά του καφέ. Αν όμως αγαπάμε τον εσπρέσο, είναι καιρός να αφήσουμε πίσω της προκαταλήψεις και να βάλουμε τον Robusta στο φλυτζάνι μας, αρκεί να είμαστε σίγουροι ότι μιλάμε για ποιοτικούς κόκκους καφέ, που θα δώσουν τα χαρακτηριστικά που προσδίδει ο Robusta με τον καλύτερο τρόπο.

Specialty Robusta - κι όμως υπάρχει!

Rhodigium Indonesia EK Especial: Μονοποικιλιακός, 100% Robusta από την Ινδονησία. Το γεμάτο σώμα του και η ένταση του θα τον κάνουν να αγαπηθεί από τους φανατικούς λάτρεις του espresso, όμως οι βαθιές σοκολατένιες νότες του, το ευχάριστο άρωμά του και ο πικάντικος χαρακτήρας του θα γοητεύσουν και όσους είναι καχύποπτοι απέναντι στον Robusta.

CaffeLab India Monsooned Karnataka: ονοποικιλιακός, 100% Robusta καφές από την παραλιακή περιοχή της Καρνατάκα στην Νότια Ινδία. Ο καφές είναι "monsooned", δηλαδή αφήνεται να ωριμάσει εκτεθειμένος στους υγρούς και θερμούς ανέμους της περιοχής. Στο φλιτζάνι χαρακτηρίζεται από έντονες νότες ξύλου και σκούρας καραμέλας, έντονο σώμα και ευχάριστη αίσθηση του πικρού.

New York Monorigini Cameroon: 100% Robusta καφές από τo Kαμερούν, που καλλιεργείται σε φάρμες με εύφορο ηφαιστειακό έδαφος, στα 1000 μέτρα υψόμετρο. Στο φλιτζάνι εμφανίζει δυνατό αλλά ταυτόχρονο ντελικάτο και αρωματικό espresso, με έντονες νότες πικρής σοκολάτας και φουντουκιών. Η πλούσια βουτυράτη επίγευση θα σας ξετρελάνει, ενώ ιδιαίτερα απολαυστική είναι και η πυκνή του κρέμα, όπως και το δυνατό του σώμα.

Arabica ή Robusta, σημασία έχει ο καφές που γεμίζει το φλιτζάνι μας να είναι αρωματικός, γευστικός και ποιοτικός - να είναι ο καφές που μας αξίζει!