Πέντε ελληνικά ροφήματα καφέ περασμένων δεκαετιών
Ρετρό συνταγές από το παρελθόν της ελληνικής κουλτούρας του καφέ.
Η ελληνική κουλτούρα του καφέ είναι στις μέρες σχεδόν ταυτισμένη με τον espresso και ανοιχτή στις νέες τάσεις, ενώ το κοινό του καφέ είναι πλήρως ενημερωμένο και αρκετά απαιτητικό. Για χρόνια, ωστόσο, η πραγματικότητα στην Ελλάδα ήταν αρκετά διαφορετική: για δεκαετίες, ο ελληνικός καφές ήταν ο μοναδικός καφές που αφορούσε το ευρύτερο κοινό, ενώ ο φραπές έγινε συνώνυμος της νεολαίας για σχεδόν τριάντα χρόνια.
Από τα χρόνια που ο ελληνικός και ο φραπές μονοπωλούσαν τις προτιμήσεις του ελληνικού κοινού, έχουν μείνει σαν αναμνήσεις διάφορες συνταγές μέσω των οποίων οι καταστηματάρχες προσπαθούσαν να δημιουργήσουν πιο ελκυστικά ροφήματα, βασισμένοι σε εξαιρετικά περιοριστικές επιλογές. Ακολουθούν πέντε χαρακτηριστικοί καφέδες της νιότης μας, τους οποίους δύσκολα θα συναντούσε ή και θα παράγγελνε κάποιος σήμερα, αλλά οι οποίοι αποτελούσαν εκλεκτές σπεσιαλιτέ τις δεκαετίες 80 – 90 . Καλή απόλαυση λοιπόν – ή και όχι…
Πέντε ελληνικά ροφήματα καφέ περασμένων δεκαετιών
Φραπές με παγωτό: Όσοι σαρανταρίζουν, σίγουρα θυμούνται έναν καφέ που… στοίχειωσε την εφηβεία τους. Με τον espresso να αντιμετωπίζεται ακόμα από πολλούς ως είδος πολυτελείας, τα 90ies ως συνέχεια της δεκαετίας του ’80 ήταν η εποχή της παντοδυναμίας του φραπέ, ιδιαίτερα για τις νεαρές ηλικίες. Καθώς λόγω της φύσης του, ο νεσκαφέ δεν προσφέρεται για ευφάνταστες συνταγές, αρκετές καφετέριες κατέφυγαν σε απροσδόκητους συνδυασμούς. Ένας από τους συνδυασμούς αυτούς ήταν φυσικά και ο φραπές με παγωτό: μία ή δύο μπάλες παγωτό βανίλια σερβιρίζονταν μέσα σε ένα φαρδύ ποτήρι με παγωμένο φραπέ. Το αποτέλεσμα ήταν ένα δροσιστικό και ταυτόχρονα παχύρρευστο και λιγωτικό ρόφημα, απροσδιόριστης γεύσης. Για αρκετούς ωστόσο, ο φραπές με παγωτό μπορεί να ήταν και ο πρώτος καφές της ζωής τους, στην αρχή της εφηβείας τους. Συνεχίζει να σερβίρεται σε αρκετές βαλκανικές χώρες, ενώ μια σπεσιαλιτέ από την Χιλή, ο Café Helado, είναι κοντά στην λογική του φραπέ με παγωτό, αν και παρασκευάζεται φυσικά με espresso.
Irish Coffee: O Irish Coffee δεν είναι φυσικά ελληνική εφεύρεση, όμως οι παρασκευές που για χρόνια εμφανίζονταν στις ελληνικές καφετέρειες απείχαν αρκετά από την αυθεντική, χορταστική και πλούσια γεύση του Ιρλανδέζικου καφέ. Συνήθως, Irish Coffee βαφτιζόταν ένας καφές φίλτρου με μια λειψή μεζούρα αλκοόλ και λίγη σαντιγί – ίσως ο μόνος τρόπος να για να παρουσιάζει μια κίνηση ο καφές φίλτρου, που ποτέ δεν απέκτησε φανατικό κοινό στην Ελλάδα, ιδιαίτερα σε ό,τι έχει να κάνει με το κομμάτι της εστίασης.
Ελληνικός καφές με γάλα: Ο ελληνικός καφές ήταν για χρόνια σχεδόν ο αποκλειστικός καφές για όλους τους Έλληνες, μέχρι που η πρωτοκαθεδρία του στο νεανικό κοινό υποσκελίστηκε από τον φραπέ, κι ο ελληνικός άρχισε να θεωρείται «ο καφές του παππού». Ωστόσο, στα τέλη της δεκαετίας του ’90, ο ελληνικός καφές έκανε μια αναπάντεχη επιστροφή, κατακτώντας εκ νέου το νεανικό κοινό, που γοητεύτηκε από την αυθεντικότητα της γεύσης του. Σε αυτό το πλαίσιο, εμφανίστηκαν νέες παραλλαγές του ελληνικού, που ελάχιστη σχέση είχαν με τις παλιές και πατροπαράδοτες. Μία από αυτές ήταν ο ελληνικός καφές με γάλα: διπλός, αραιότερος, σερβιρισμένος σε μεγάλη κούπα και όχι σε φλιτζανάκι, σερβιριζόταν με γενναίες δόσεις γάλακτος και (ανά περιπτώσεις) σουρωμένος από το κατακάθι του. Το αποτέλεσμα ήταν ένα ρόφημα που ενώ κρατούσε το γευστικό DNA του ελληνικού, ήταν λιγότερο πικρός, πιο ελαφρύς και εν τέλει πιο αγαπητός στο νεανικό κοινό.
Φραπές με Baileys: Παρόμοιας λογικής με τον φραπέ με παγωτό, ο φραπές με Baileys Irish Cream αποτελούσε για χρόνια μια προσπάθεια εντυπωσιακού σερβιρίσματος μιας καθόλου εντυπωσιακής πρώτης ύλης, αλλά κι ένας τρόπος να γίνει λίγο πιο απολαυστικός ο παγωμένος καφές μέσα στο καταχείμωνο, καθώς η κατανάλωση παγωμένου καφέ ήταν σταθερή όλη τη χρονιά. Πολλές κακές γλώσσες υποστήριζαν ότι με αυτό τον τρόπο μασκαρευόταν η κακή γεύση του παλιοκαιρισμένου καφέ και πολλοί 90ies έφηβοι διατείνονταν πως μεγάλωσαν, αφού παράγγελναν ταυτόχρονα και καφέ και αλκοόλ!
Cappuccino: Αν και σήμερα αποτελεί μια διαδεδομένη επιλογή για όλες τις ώρες, ο cappuccino ήταν η αιχμή του δόρατος της επέλασης του Espresso στα late 80ies και early 90ies, όταν ο espresso έψαχνε ακόμη το κοινό του και η αντίστοιχη κουλτούρα καφέ ήταν ακόμα υπό διαμόρφωση. Αυτοί οι πρώτοι ελληνικοί cappuccino δε διέφεραν από τους σημερινούς, αν εξαιρέσουμε την… απειρία των barista της εποχής. Αρκετοί επαγγελματίες του καφέ έχουν εξομολογηθεί πως εκείνη την εποχή, η τεχνογνωσία για έναν σωστό espresso και cappuccino ήταν ανύπαρκτη, με αποτέλεσμα υπερεκχυλισμένο και πικρό espresso, πάρα πολύ γάλα προκειμένου να καλυφθεί η γεύση του καφέ και φυσικά γενναίες δόσεις κανέλας για να μασκαρευτεί το κακής κατασκευής αφρόγαλα. Φυσικά, σήμερα τίποτε δεν θυμίζει εκείνες τις μέρες και εύκολα κάποιος βρίσκει cappuccino που θα ζήλευαν και αρκετά Ιταλικά καφέ.
Οι μόδες στον καφέ έρχονται και παρέρχονται – και η σχετική κουλτούρα του καφέ διαμορφώνεται αρκετές φορές πολύ πολύ αργά. Για την Ελλάδα του 2020, οι πέντε σπεσιαλιτέ που περιγράψαμε ανήκουν σίγουρα στο παρελθόν, αν και για αρκετούς η γεύση τους στοιχηματίζουμε ότι είναι πηγή ανεξάντλητης νοσταλγίας.
