Νάπολη, η "πρωτεύουσα" της Ιταλίας - και του espresso!
Mια ιστορική Ιταλική πόλη, με ιδιαίτερο χρώμα, πλούσια γαστρονομική παράδοση και εξαιρετικό καφέ: γνωρίστε την Νάπολη!
Μπορεί η Ιταλοί να μην ανακάλυψαν τον καφέ, όμως είναι σε μεγάλο βαθμό υπεύθυνοι για την σημερινή του μορφή, για την διάδοσή του σε ολόκληρο τον κόσμο και φυσικά έναν από τους δημοφιλέστερους τρόπους εκχύλισης, τον espresso. Ο espresso είναι ο κατεξοχήν «Ιταλικός» καφές, καθώς επινοήθηκε, αναπτύχθηκε και εξελίχθηκε στην Ιταλία.
Μαζί με τις μηχανές espresso και τις τεχνικές εκχύλισης, εξελίχθηκε, όπως είναι φυσικό, και η «κουλτούρα του καφέ»: ένα σύνολο συμπεριφορών που σχετίζονται τόσο με την εκχύλιση και την γεύση του καφέ, όσο και με την κοινωνική του διάσταση: η μορφή των espresso bars, το πώς συνηθίζουν οι άνθρωποι να απολαμβάνουν το καφεδάκι τους, η θέση που καταλαμβάνει ο καφές στην ανθρώπινη καθημερινότητα είναι μερικές μόνο πτυχές αυτού που ονομάζουμε «κουλτούρα του καφέ».
Η κουλτούρα του καφέ στην Ιταλία, όπως είναι φυσικό, ενώ έχει κάποιες βασικές αρχές, διαφέρει από περιοχή σε περιοχή, ανάλογα με τις κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες. Σίγουρα, υπάρχουν βασικές αρχές που διέπουν τον espresso σε κάθε Ιταλική πόλη, ωστόσο κάθε περιοχή έχει αναπτύξει τη δική της, ξεχωριστή κουλτούρα για τον espresso, που δίνει στον καφέ μοναδικά χαρακτηριστικά.
Μια πόλη με έντονη λαϊκή κουλτούρα και βαριά γαστρονομική παράδοση, όπως η Νάπολη, δε θα μπορούσε να μην έχει το δικό της, προσωπικό τρόπο να απολαμβάνει τον espresso της.
Νάπολη, η «πρωτεύουσα» της Ιταλίας
Η Νάπολη, ιδρυμένη των 6ο πΧ αιώνα ως Νεάπολις, είναι η πρωτεύουσα της επαρχίας της Καμπανίας και ένα από τα σημαντικότερα λιμάνια της Ιταλίας, αλλά και η τρίτη μεγαλύτερη Ιταλική πόλη. Γειτονεύει με περιοχές σημαντικού φυσικού κάλλους και αρχαιολογικής σημασίας, όπως τον Βεζούβιο και την αρχαία πόλη της Πομπηίας, ενώ το ιστορικό της κέντρο είναι το μεγαλύτερο της Ευρώπης, με έκταση που αγγίζει τα 17 τετραγωνικά χιλιόμετρα.
Η Νάπολη φημίζεται ιδιαίτερα για την γαστρονομία της, που βασίζεται σε τοπικά προϊόντα και υλικά, όπως η μοτσαρέλα και οι άνυδρες ηφαιστειακές τομάτες San Marzano, αλλά και τα θαλασσινά. Αναμφίβολα, η μεγαλύτερη προσφορά της Νάπολης στον κόσμο δεν είναι άλλη από την πίτσα: το δημοφιλές πιάτο γεννήθηκε και εξελίχθηκε στην Νάπολι, και «μετακόμισε» στην Αμερική από Ναπολιτάνους μετανάστες. Στην Νάπολι μπορεί να βρει κανείς ακόμα και σήμερα την αυθεντική μορφή της πίτσας, που μάλιστα προστατεύεται δια νόμου. Ωστόσο, οι ντόπιοι δεν είναι περήφανοι μόνο για την πίτσα τους, αλλά και για τον espresso τους!
Πώς πίνουν καφέ οι Ναπολιτάνοι;
Οι Ναπολιτάνοι συνηθίζουν να περηφανεύονται πως η Νάπολη είναι η «πατρίδα» του espresso, η τουλάχιστον η «πρωτεύουσα» του, όμως και τα δύο είναι ναπολιτάνικες υπερβολές. Αφενός, ο espresso αναπτύχθηκε ταυτόχρονα σε όλη την Ιταλία, αφετέρου υπάρχουν και άλλες Ιταλικές πόλεις που φημίζονται για τον espresso τους. Αυτό όμως, δείχνει ίσως τη θέση που έχει ο καφές στην καρδιά των ντόπιων.
Ο καφές στην Νάπολη μοιάζει να έχει κολλήσει σε μια παλαιότερη εποχή. Σύγχρονες αλυσίδες καφετεριών σπανίζουν, ενώ μαγαζιά με «ψαγμένες» εκχυλίσεις και εξεζητημένα ροφήματα δεν υπάρχουν. Τα espresso bars είναι παραδοσιακά και έχουν, για τους υπόλοιπους ευρωπαίους, έναν retro αέρα, ενώ ακόμα και οι μηχανές που χρησιμοποιούνται είναι και αυτές παλιές, συχνά με τεράστιους λεβιέδες, ενώ και το προσωπικό, οι baristi, μοιάζουν πολλές φορές βγαλμένοι από φιλμ ιταλικού νεορεαλισμού. Στη Νάπολη, ή τουλάχιστον στην κουζίνα της και στον καφέ της, όλα έχουν να κάνουν με την αυθεντικότητα, τη λιτότητα και την ποιότητα.
Ο καφές στη Νάπολη είναι ο espresso, σε σημείο που αποκαλείται απλά «caffe». Οι ντόπιοι συνηθίζουν να πίνουν 4 ή και 5 espresso την ημέρα, όλες τις ώρες του εικοσιτετραώρου, συνήθως όρθιοι στο bar. Το πρωί, ο καφές συνοδεύεται από κάποιο σνακ, όπως οι τοπικές sfogliatelle, όμως το συνήθειο του καφέ δεν έχει ωράριο και εκτείνεται σε όλη την ημέρα. Ροφήματα όπως ο cappuccino ή και ο Shakerato δεν είναι άγνωστα στους Ναπολιτάνους, ωστόσο ο βασικός πρωταγωνιστής είναι ο espresso - o οποίος είναι ιδιαίτερα φθηνός, αρκεί να τον πιει κανείς όρθιος στον πάγκο και όχι στα τραπεζάκια, που απευθύνονται σχεδόν αποκλειστικά στους τουρίστες.
Τι γεύση έχει ο Ναπολιτάνικος Καφές;
Θα ήταν υπερβολή να προσπαθήσουμε να ορίσουμε τη γεύση του Ναπολιτάνικου καφέ, ωστόσο αξίζει να αναφερθεί πως οι Ναπολιτάνοι προτιμάνε τον καφέ τους δυνατό και έντονο, και σχεδόν πάντα με την προσθήκη ζάχαρης. Ιδιαίτερα κατά τις περασμένες δεκαετίες, ο ναπολιτάνικος espresso φημιζόταν για την δυνατή και σχετικά πικρή γεύση του, ενώ οι ντόπιοι χρησιμοποιούσαν γενναίες ποσότητες ζάχαρης, που γλύκαινε τη γεύση του αλλά και βοηθούσε στην δημιουργία πιο συμπαγούς κρέμας. Αξίζει εξάλλου να σημειωθεί ότι ο πιο σκούρος βαθμός καβουρδίσματος του καφέ ήταν κατά το παρελθόν γνωστός ως «Neapolitan Roast», δηλαδή «ναπολιτάνικο καβούρδισμα», κάτι που εξηγεί την ιδιαίτερη φήμη που απέκτησε ο ναπολιτάνικος espresso αλλά και την αγάπη των ντόπιων για τη ζάχαρη.
Πώς να φέρουμε τη Νάπολη στο φλιτζάνι μας;
Η Passalacqua ξεκίνησε σαν οικογενειακή επιχείρηση στην μεταπολεμική Νάπολη και σήμερα είναι μία από της δημοφιλέστερες ναπολιτάνικες μάρκες καφέ που υπάρχουν. Οι expert blenders της εταιρείας δημιουργούν χαρμάνια με εκλεκτούς κόκκους από όλο τον κόσμο, ενώ τα καβουρδίσματα των χαρμανιών αναδεικνύουν τα αρώματα του καφέ. Είναι ίσως η πιο αγαπημένη μάρκα για τους ντόπιους, μιας και προμηθεύει με καφέ τα περισσότερα ναπολιτάνικα espresso bars. Κάθε χαρμάνι κρύβει μέσα το πάθος της Νάπολης για τον καφέ και το εύρος των γεύσεων θα καλύψει κάθε γούστο.
Οικογενειακή επιχείρηση είναι όμως και η Kimbo, που ξεκίνησε από το μεράκι τριών αδερφών πριν εξήντα χρόνια, όταν άρχισαν να καβουρδίζουν καφέ στο φούρνο του πατέρα τους, στη Νάπολη. Τα τρία αδέρφια τελειοποίησαν την τεχνική του καβουρδίσματος και του blending, καταλήγοντας στην Kimbo, μια εταιρεία πρεσβευτή του Ναπολιτάνικου espresso που κατέχει σημαντικό μερίδιο της Ιταλικής αλλά και της ευρωπαϊκής αγοράς. Τα χαρμάνια της Kimbo χαρακτηρίζονται από γεμάτη γεύση και ιδιαίτερο άρωμα, κάτι που οφείλεται στην υψηλή τεχνογνωσία της εταιρείας αλλά και στην εξαιρετική πρώτη ύλη – δηλαδή στον καλό καφέ.
Η Cafe Borbone είναι ένα espresso brand με παρουσία 25 ετών και έδρα την Νάπολη. Τα χαρμάνια της Borbone ακολουθούν την πλούσια παράδοση του espresso στον Ιταλικό Νότο, μεταφέροντας αυτό που ο ιδρυτής της εταιρείας, Massimo Renda, ονομάζει "μαγικό συναίσθημα" του ναπολιτάνικου καφέ.
Οι φουρνάρηδες της Νάπολης συνηθίζουν να λένε ότι η πόλη τους έχει τρία όμορφα πράγματα: θάλασσα, το Βεζούβιο και τις σφολιατέλες – και τον espresso, θα συμπληρώναμε εμείς! Βòna Jurnàta, Napule!
