Moka Pot: μια εμβληματική Ιταλική συσκευή καφέ

Σχεδόν όλοι το έχουμε χρησιμοποιήσει, στις διακοπές, στο camping ή στο εξοχικό μας, ενώ έχει και τους δικούς του, φανατικούς οπαδούς: ο λόγος για το «Moka Pot», ή όπως συνηθίζουμε να το αποκαλούμε στα ελληνικά, «μπρίκι εσπρέσο».

Για πολλούς, ήταν η πρώτη τους επαφή με έναν καφέ διαφορετικό από τον καφέ φίλτρου, τον ελληνικό ή τον φραπέ, σε μια εποχή που οι οικιακές μηχανές εσπρέσο κάθε άλλο παρά συνηθισμένες ήταν. Το «μπρίκι εσπρέσο» ή αλλιώς «moka pot», είναι εύκολο στη χρήση, εξαιρετικά κομψό και παράγει πολύ γευστικό καφέ, που μοιάζει με εσπρέσο, χωρίς να είναι. Παρόλη την διάδοση των εσπρεσομηχανών, το Moka Pot έχει αποκτήσει φανατικούς οπαδούς κι ένα σχεδόν cult following ανάμεσα στους φίλους του καφέ, εξαιτίας της πρακτικότητας και της ευκολίας του, του όμορφου σχεδιασμού του, αλλά και των δυνατοτήτων που προσφέρει για πειραματισμό και επεμβάσεις στη διαδικασία της εκχύλισης.

Η ιστορία και η καταγωγή του Moka Pot

Το Moka Pot έχεις τις ρίζες του στην Ιταλία του μεσοπολέμου, αφού εφευρέθηκε το 1933 από τον Ιταλό μηχανικό Luigi de Pont, αν και ο άνθρωπος που είναι υπεύθυνος για την διάδοσή του δεν είναι άλλο από τον Alfonso Bialetti. Ο Alfonso Bialetti αγόρασε τα σχέδια του Pont, κατοχύρωσε την πατέντα και επανασχεδίασε την καφετιέρα χρησιμοποιώντας δύο καινοτόμα – για την εποχή τους – υλικά : το αλουμίνιο και τον βακελίτη. Ονόμασε την νέα συσκευή «Μoka» από το ομώνυμο λιμάνι της Υεμένης, το οποίο παλαιότερα αποτελούσε το κέντρο του παγκοσμίου εμπορίου του καφέ.

Ο ιδίατερος σχεδιασμός του Moka Pot το έχει καταστήσει όχι μόνο εμβληματικό για την Ιταλική κουλτούρα του καφέ, μα και για τα δεδομένα του βιομηχανικού σχεδιασμού γενικά. Δείγμα της αγάπης των Ιταλών για το συγκεκριμένο μπρίκι είναι πως το αποκαλούν απλά «Il Caffetiera», αλλά και το γεγονός πως δεν λείπει σχεδόν από καμία Ιταλική κουζίνα, ενώ γνωρίζει μεγάλη διάδοση σε ολόκληρη την Ευρώπη.  Το σχέδιο του θεωρείται πρωτοποριακό όσο και κλασικό, απόλυτα ενδεικτικό τόσο της εποχής του όσο και της Ιταλικής κουλτούρας του καφέ, με αποτέλεσμα το Moka Pot να αποτελεί έκθεμα σε πολλά μουσεία που έχουν ως αντικείμενο το design και τον βιομηχανικό σχεδιασμό, όπως το Design Museum του Λονδίνου, το Μουσείο Cooper – Hewitt της Νέας Υόρκης, το Μουσείο Επιστημών του Λονδίνου αλλά και το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης. Είναι εντυπωσιακό, όσο και ενδεικτικό της δημοφιλίας της  συσκευής, το γεγονός πως ενώ πλέον Moka Pots κατασκευάζονται από διάφορες εταιρίες ανά τον κόσμο, πολύ λίγα πράγματα έχουν αλλάξει σε σχέση με τον σχεδιασμό τους, που είναι σχεδόν ίδιος με αυτόν που είχαν πριν από ογδόντα χρόνια.

Πως λειτουργεί το Moka Pot;

Το μπρίκι εσπρέσο αποτελείται από τρία μέρη: τον θάλαμο του νερού, το φίλτρο στο οποίο τοποθετείται ο αλεσμένος καφές και το επάνω μέρος, στο οποίο συγκεντρώνεται ο εκχυλισμένος καφές. Αφού τοποθετήσουμε αλεσμένο καφέ στο φίλτρο, γεμίζουμε το θάλαμο με νερό και τοποθετούμε το μπρίκι σε μια πηγή θερμότητας, η οποία μπορεί να είναι είτε γκαζάκι είτε μάτι κουζίνας. Ο ατμός που παράγεται ανεβαίνει προς τα πάνω μέσα από ένα μικρό σωληνάκι, περνά μέσα από τους κόκκους του καφέ και ο εκχυλισμένος καφέ συγκεντρώνεται στο επάνω μέρος του μπρικιού, το οποίο διαθέτει ειδικά στόμιο για το εύκολο σερβίρισμα του καφέ.

Ανάλογα με το μοντέλο και την εταιρεία που το παράγει, μπορεί να υπάρχουν μικροδιαφοροποιήσεις στον σχεδιασμό, που ωστόσο δεν επηρεάζουν τις βασικές λειτουργίες του μπρικιού. Το κυριότερο χαρακτηριστικό που διαφοροποιεί ορισμένα moka pots από κάποια άλλα είναι η βαλβίδα πίεσης, που λειτουργεί με τον ίδιο τρόπο με τον οποίο λειτουργεί και μια χύτρα ταχύτητος και επιτρέπει την δημιουργία πίεσης στο εσωτερικό του μπρικιού.  

Ποιος καφές είναι κατάλληλος για το Moka Pot;

Δεν υπάρχουν περιορισμοί σχετικά τε τον καφέ που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε σε ένα Moka Pot. Οποιοσδήποτε χαρμάνι, ανεξάρτητα από την έντασή του, τη σύσταση του ή το βαθμό καβουρδίσματος του, μπορεί να δώσει αξιόλογα αποτελέσματα σε ένα μπρίκι εσπρέσο. Αυτό που έχει σημασία είναι ο βαθμός άλεσης, καθώς οι γνώστες συμβουλεύουν ότι ο καφές πρέπει να είναι ελάχιστα πιο χοντροκομμένος από την αντίστοιχη άλεση για εσπρέσο, προκειμένου να λάβουμε τα βέλτιστα αποτελέσματα από το μπρίκι μας. Σε γενικές γραμμές, επιλέγουμε τον καφέ που θα χρησιμοποιήσουμε ανάλογα με τις ιδιότητες που θέλουμε να έχει το φλυτζάνι μας (ένα πλούσιο σε robusta χαρμάνι θα βοηθήσει στη δημιουργία καλύτερης κρέμας).

Είναι εσπρέσο ο καφές που παράγεται από ένα Moka Pot;

Αξίζει να σημειωθεί πως σύμφωνα με τον κλασικό, Ιταλικό ορισμό του εσπρέσο, ο καφές που εκχυλίζεται από ένα Moka Pot δεν μπορεί να χαρακτηριστεί εσπρέσο, αφού ο ορισμός απαιτεί η εκχύλιση να γίνεται με πίεση τουλάχιστον 9 bar, ενώ τα Moka Pots είναι αδύνατον να παράξουν πίεση μεγαλύτερη από 2 bar. Ωστόσο, δεν χωρά αμφιβολία ότι γευστικό αποτέλεσμα, αλλά και η εμφάνιση του καφέ, προσεγγίζουν τα αντίστοιχα του εσπρέσο περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη μέθοδο εκχύλισης. Υπάρχουν μάλιστα αρκετές συμβουλές, οι οποίες έχουν να κάνουν με τον έλεγχο διάφορων παραγόντων, όπως το tamping του καφέ, το βαθμό άλεσής του, τη θερμοκρασία του νερού και το χρόνο εκχύλισης, προκειμένου ο καφές να θυμίζει περισσότερο εσπρέσο. Οι φανατικοί των Moka Pots μοιράζονται tips, τεχνικές και συμβουλές σε online κοινότητες και video tutorials, κάτι που φανερώνει την αγάπη που τρέφουν αρκετοί καφελάτρες για αυτή την συσκευή.

Moka Pots από την Feggrini: Εργονομία και Ποιότητα στην σωστή τιμή

Η Feggrini, η εταιρεία που ειδικεύεται στα αξεσουάρ barista, δε θα μπορούσε να μην παρουσιάσει τη δική της εκδοχή για τη δημοφιλέστερη ίσως σπιτική μηχανή καφέ. Κατασκευασμένα από υψηλής ποιότητας αλουμίνιο ή ατσάλι, εργονομικά και πάνω από όλα κομψά, τα Moka Pots της Feggrini διατίθενται σε διαφορετικά χρώματα και μεγέθη και είναι κοσμήματα για κάθε κουζίνα, αλλά και ιδανικό δώρο για κάθε λάτρη του καφέ. Δείτε όλα τα Moka Pots της Feggrini, εδώ.

Αν αγαπάτε πραγματικά τον εσπρέσο, το Moka Pot δε θα σας κάνει φυσικά να αλλαξοπιστήσετε. Δεν παύει όμως, να είναι μια αξιοπρεπής λύση ανάγκης για όλες εκείνες τις φορές που βρίσκεστε μακριά από την αγαπημένη σας μηχανή εσπρέσο – είναι επίσης μια πολύ κομψή συσκευή, που θα δώσει Ιταλικό χρώμα στην κουζίνα σας, αλλά και ένα εργαλείο που θα σας επιτρέψει να πειραματιστείτε με διαφορετικούς τρόπους εκχύλισης. Έτσι και αλλιώς, ο καφές για μας είναι πάθος και μεράκι, ανεξάρτητα από το πώς εκχυλίζεται!