Πώς μια γερμανίδα νοικοκυρά άλλαξε τον τρόπου που πίνουμε καφέ
Η Melitta Benz είναι ανάμεσα στους ανθρώπους που διαμόρφωσαν τον τοπίο του καφέ.
Είναι δεδομένο πως όταν απολαμβάνουμε έναν ζεστό καφέ, σπάνια σκεφτόμαστε πόση ανθρώπινη εργασία και κόπος κρύβονται πίσω από το φλιτζάνι μας – από το χωράφι και το καβούρδισμα μέχρι την εκχύλιση και το σερβίρισμα. Ας υποθέσουμε ότι έχουμε μπροστά μας μια κούπα με αχνιστό καφέ φίλτρου – με έναν «γαλλικό», όπως έχουμε συνηθίσει να λέμε. Τίποτα δε θα ήταν το ίδιο αν μια Γερμανίδα νοικοκυρά, η Melitta Benz, δεν παραπονιόταν συνεχώς για τον πικρό καφέ της.
Έχετε αναρωτηθεί ποτέ πως φτιάχτηκαν τα χάρτινα φίλτρα, χάρη στα οποία απολαμβάνουμε εύγεστο, καθαρό κι ελαφρύ καφέ φίλτρου; Η ιστορία τους είναι απλή, όσο και συναρπαστική – ας την γνωρίσουμε.
Όλα ξεκινούν από μια καλή ιδέα
Η Melitta Benz γεννήθηκε το 1873 στη Δρέσδη της Γερμανίας, κυριολεκτικά περιτριγυρισμένη από… χαρτί, μιας και ο πατέρας της ήταν εκδότης. Όταν έκανε την δική της οικογένεια, η Melitta αρχικά δεν εργάστηκε, κι εξελίχθηκε στην κλασική νοικοκυρά της εποχής, ωστόσο η φύση ήταν πάντα ανήσυχη και περίεργη.
Ένα από τα βασικά της προβλήματα ως νοικοκυράς, ήταν ότι οι μηχανές καφέ της εποχής (αντίστοιχης λειτουργίας με τα σημερινά moka pots) παρήγαγαν υπερβολικά πικρό και έντονης γεύσης καφέ, κάτι που η Melitta βάλθηκε να βελτιώσει με όποιο τρόπο μπορούσε. Αφού διαπίστωσε πως η υπερβολική πικράδα του καφέ οφειλόταν στα υπολείμματα που έμεναν μέσα στο ρόφημα, αποφάσισε να ριχτεί με τα μούτρα στην προσπάθεια δημιουργίας ενός αποτελεσματικού φίλτρου.
Αφού πειραματίστηκε με διάφορα υλικά, όπως το ύφασμα, κατέληξε σε ένα υλικό που το γνώριζε καλά. Ξηλώνοντας μια σελίδα από ένα τετράδιο του γιου της και καρφώνοντας το με ένα καρφί σε μια χάλκινη κούπα, έφτιαξε την πρώτη συσκευή εκχύλισης καφέ με χάρτινο φίλτρο στην ιστορία!
Ο κόσμος μαθαίνει τον καφέ φίλτρου
Παίρνοντας θάρρος από τις αντιδράσεις της οικογένειας και των φίλων της από τον νέο, ελαφρύτερο και πιο νόστιμο καφέ της, η Melitta Benz αποφάσισε να κατοχυρώσει την εφεύρεση της, κάτι που έγινε τον Ιούνιο του 1908. Έξι μήνες αργότερα, η Melitta Benz άρχισε την πρώτη της επιχείρηση για την εμπορική εκμετάλλευση των φίλτρων της, με μηδενικό σχεδόν κεφάλαιο και προσλαμβάνοντας για εργαζόμενους τον σύζυγό της και τα παιδιά της. Τα πρώτα δείγματα είναι ενθαρρυντικά, καθώς στη διεθνή έκθεση της Λειψίας, το 1909, η δαιμόνια εφευρέτης πουλά πάνω από 1000 φίλτρα καφέ.
Ακολουθούν χρυσά και αργυρά μετάλλια σε επόμενες διεθνείς εκθέσεις, οι οποίες ήταν ανάμεσα στα σημαντικότερα γεγονότα τις τότε εποχής, όμως ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος ξεσπά και βάζει φρένο στην ανάπτυξη της εταιρείας: το μέταλλο δεσμεύεται για την κατασκευή zeppelin, οι άντρες επιστρατεύονται, το χαρτί δίνεται πλέον με δελτίο.
Η πορεία προς την κορυφή
Στον Μεσοπόλεμο, η οικογενειακή επιχείρηση παίρνει ξανά τα πάνω της, κόσμος ζητά φίλτρα καφέ με μανία και η Melitta δεν προλαβαίνει να προσλαμβάνει νέους εργάτες και να μετακομίζει συνεχώς σε μεγαλύτερες εγκαταστάσεις. Η Μelitta θα μετακυλήσει την εταιρεία στους γιους της, κρατώντας όμως ρόλο στη διοίκησή της και φροντίζοντας πάντα να εργάζονται οι υπάλληλοι σε αξιοπρεπείς συνθήκες και αμειβόμενοι πολύ καλύτερα από το μέσο όρο της εποχής. Φυσικά, τα φίλτρα συνεχώς βελτιώνονται, τόσο από θέμα εργονομίας και κατασκευής, όσο και από θέμα πρώτης ύλης, απορροφητικότητας κλπ.
Κατά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, το εργοστάσιο επιτάχθηκε για την παραγωγή πολεμικού υλικού, όμως γρήγορα βρήκε πάλι το βηματισμό του. Όταν η Melitta πέθανε, το 1950, η αξία της εταιρείας άγγιζε τα 5.000.000 μάρκα. Σήμερα, η εταιρεία έχει ακόμα το όνομα της ιδρύτριάς της, στο τιμόνι της βρίσκονται τα εγγόνια της και απασχολεί περισσότερους από 3.300 υπαλλήλους σε 50 χώρες.
Την επόμενη φορά που θα απολαύσουμε έναν «Γαλλικό» καφέ, μπορούμε να έχουμε στο μυαλό μας ότι η γεύση που μας τονώνει και μας ζεσταίνει στην πραγματικότητα οφείλεται σε μια… Γερμανίδα.
