Η ξεχωριστή κουλτούρα καφέ της Μαλαισίας
Καβουρδίζοντας σπάνιους καφέδες με βούτυρο και ζάχαρη.
Ο καφές είναι το πιο διαδεδομένο ρόφημα σε όλο τον κόσμο – και αυτός είναι και ένας από τους λόγους που παίρνει τόσο διαφορετικές μορφές, αντικατοπτρίζοντας πολλές φορές την κουλτούρα, την παράδοση, τη γαστρονομία αλλά και τις συνθήκες ζωής κάθε λαού. Γνωρίζοντας πώς πίνει ένας λαός τον καφέ του, ρίχνουμε μια γρήγορη ματιά στην ιστορία και την καθημερινότητα του. Αυτή την εβδομάδα, θα προσπαθήσουμε να γνωρίσουμε, πάντα μέσω του καφέ, μια μικρή εξωτική χώρα: την Μαλαισία.
Η Μαλαισία είναι ένα πολυεθνικό, νησιωτικό κράτος στην Νοτιοανατολική Ασία. Αν και στο Δυτικό Κόσμο είναι γνωστή κυρίως ως εξωτικός τουριστικός προορισμός, λόγω των όμορφων τοπίων της, η Μαλαισία είναι μια χώρα με πλούσια ιστορία, πολύ ενδιαφέρουσα γαστρονομία και μια πραγματικά ξεχωριστή κουλτούρα του καφέ.
Καφές Liberica : το κρυμμένο μυστικό της Μαλαισίας
Αν και η εισαγωγή του καφέ στη Μαλαισία είναι πολύ παλιά υπόθεση, καθώς χρονολογείται από την εποχή της Ολλανδικής αποικιοκρατίας στην περιοχή, η Μαλαισία (σε αντίθεση με την γειτονική Ινδονησία) δεν κατάφερε ποτέ να εξελιχθεί σε υπολογίσιμη δύναμη στον χώρο της παραγωγής του καφέ. Αν και ανήκει στην «ζώνη του καφέ», οπότε οι κλιματολογικές συνθήκες ευνοούν την καλλιέργειά του, το χαμηλό υψόμετρο της χώρας δεν είναι κατάλληλο για την καλλιέργεια του καφέ Arabica, που χρειάζεται μεγάλα υψόμετρα για να ευδοκιμήσει.
Η λύση βρέθηκε, σχεδόν κατά τύχη: όταν, το 19ο αιώνα, ο μύκητας της «Σκουριάς του Καφέ» σχεδόν κατέστρεψε τις φυτείες Arabica της Ινδονησίας, η λύση βρέθηκε στην εισαγωγή μιας ξεχασμένης ποικιλίες καφέ: του καφέ Liberica.
Ο καφές Liberica είναι ενδημικό είδος καφέ στη Δυτική Αφρική (Ουγκάντα, Λιβερία, Ανγκόλα). Είναι λιγότερο πολύπλοκος από τον Arabica, παράγει μεγαλύτερους σε μέγεθος κόκκους, όμως η σοδειά του είναι χαμηλότερη και η περιεκτικότητα του σε καφεΐνη χαμηλή. Εξαιτίας αυτών των λόγων, ο καφές Liberica αντιπροσωπεύει σήμερα λιγότερο από το 1% της παγκόσμιας παραγωγής καφέ, ενώ έχει σχεδόν οριστικά παραγκωνιστεί στη γενέτειρά του, την Αφρική. Κύριοι παραγωγοί Liberica στον κόσμο είναι οι Φιλιππίνες και φυσικά η Μαλαισία, που κρατά και τα πρωτεία.
Καβουρδίζοντας τον καφέ με… βούτυρο!
Εξαιτίας του ιδιαίτερου καφέ που παρήγαγε, η Μαλαισία εξέλιξε με τα χρόνια μια πραγματικά διαφορετική κουλτούρα καφέ. Καθώς παρήγαγε σχεδόν αποκλειστικά καφέ Liberica, αλλά και Robusta, οι ντόπιοι εξάντλησαν την εφευρετικότητά τους προκειμένου να βελτιώσουν την «επίπεδη» γεύση του ντόπιου καφέ.
Γενικά, όπως σχεδόν όλοι οι Ασιάτες, οι Μαλαισιανοί αγαπούν την εκχύλιση φίλτρου, προσθέτοντας αφειδώς ζάχαρη και γάλα. Ο Μαλαισιανός καφές αρχικά καβουρδίζεται όπως και οποιοσδήποτε άλλος καφές, όταν όμως οι κόκκοι κρυώσουν, έρχεται η ώρα για το δεύτερο στάδιο. Οι κόκκοι καβουρδίζονται εξαντλητικά, μέχρι να γίνουν εξαιρετικά σκούροι, ενώ στη διαδικασία προστίθενται άφθονη ζάχαρη αλλά και βούτυρο (ή, σε χαμηλότερης ποιότητας καφέδες, μαργαρίνη).
Ο καφές καβουρδίζεται για πολλά λεπτά με τη ζάχαρη και το βούτυρο, κάτι που τον προικίζει με έντονα αρώματα καραμέλας, καπνού και καβουρδίσματος, μέχρι να αποκτήσει όψη που θυμίζει πίσσα. Κατόπιν, στεγνώνει, κόβεται σε κομμάτια και αλέθεται, οπότε και είναι έτοιμος να εκχυλιστεί σαν καφές φίλτρου.
Μικροί και μεγάλοι, ραντεβού στα kopitiam
Η μαλαισιανή κουλτούρα του καφέ περιστρέφεται γύρω από τα kopitiam, δηλαδή της καφετέριες και τα καφενεία. Τα καφενεία της Μαλαισίας είναι συνήθως καταστήματα που ανοίγουν από νωρίς το πρωί μέχρι αργά το βράδυ, σερβίροντας πρωινό, ελαφρά γεύματα και φυσικά kopi, δηλαδή τον παραδοσιακό μαλαισιανό καφέ.
Τα Kopitiam είναι μέρη όπου μπορεί να δει κανείς συγκεντρωμένες όλες της γενιές και όλα τα κοινωνικά στρώματα της μαλαισιανής κοινωνίας. Δεν είναι σπάνιο, ηλικωμένοι παππούδες να συχνάζουν στο ίδιο kopitiam με τα έφηβα εγγόνια τους, αφού τα μαγαζιά αυτά σπάνια έχουν υπερτοπικό χαρακτήρα, και συνήθως απευθύνονται στους ανθρώπους της γειτονιάς. Παρόλο που υπάρχουν πιο μοντέρνα και σύγχρονα kopitiam, λόγω και της τουριστικής ανάπτυξης της Μαλαισίας, τα πιο πολλά είναι λιτά, παραδοσιακά και απλά, με κύριο θέλγητρο για τους πελάτες τους τη γεύση του καφέ και όχι την εξεζητημένη διακόσμηση.
Η αναζήτηση για μια ξεχωριστή κούπα καφέ δε σταματά ποτέ – ακόμα και να πρέπει να φτάσουμε στην άκρη του κόσμου, μέχρι την εξωτική Μαλαισία.
Photo: https://anywayinaway.com/
