O ζεστός καφές ίσως μπορεί να μας δροσίσει περισσότερο από τον κρύο!
Κι όμως, το αντίδοτο στον καύσωνα μπορεί να είναι ένας ζεστός espresso!
Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, οι περισσότεροι αναζητούμε παγωμένα ροφήματα – και αν είμαστε λάτρεις του καφέ, το μυαλό μας πάει αμέσως σε έναν απολαυστικό Freddo Espresso, σε έναν παγωμένο Cold Brew ή ακόμα και σε έναν κλασικό ελληνικό φραπέ. Ωστόσο, παρόλη τη δημοφηλία που απολαμβάνουν στη χώρα μας οι παγωμένοι καφέδες, η αλήθεια είναι ότι ένα ζεστό ρόφημα – εν προκειμένω, ένας ζεστός καφές – είναι στην πραγματικότητα πιο δροσιστικός από έναν καφέ που είναι γεμάτος με παγάκια!
Ο György Buzsáki, καθηγητής νευρολογίας στο Ιατρικό Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης, διηγείται: «Όταν έκανα διακοπές στην Τουρκία, επισκεπτόμενος ένα από τα δεκάδες παζάρια, ένας έμπορος, βλέποντας με κάθιδρο και κουρασμένο, με προσκάλεσε για ένα ποτό. Προς μεγάλη μου έκπληξη, αντί για ένα αναψυκτικό με πάγο, που προσέφερε έναν αχνιστό αραβικό καφέ, επιμένοντας πως θα με κάνει να νιώσω καλύτερα. Ως εκ θαύματος, ο ιδρώτας εξαφανίστηκε και ένιωσα αναζωογονημένος.» Εντυπωσιασμένος, ο καθηγητής Buzsáki μελέτησε το φαινόμενο όταν γύρισε στο πανεπιστήμιό του.
Παρόλο που φαίνεται περίεργο με βάση την κοινή λογική, το φαινόμενο αυτό έχει επιστημονική εξήγηση και έχει να κάνει με το πως το ανθρώπινο σώμα προσλαμβάνει τις εξωτερικές θερμοκρασίες σε σύγκριση μεταξύ τους και ονομάζεται αλλοδυνία. Σύμφωνα με το μηχανισμό λειτουργίας της αλλοδυνίας, το ανθρώπινο σώμα μπορεί να ανεχτεί ευκολότερα μια θερμή θερμοκρασία, αν έρθει σε επαφή με μια άλλη ακόμα θερμότερη, ενώ το ίδιο μπορεί να συντελεστεί (αν και λιγότερο έντονα) και με τις κρύες θερμοκρασίες.
Επιστρέφοντας στον κόσμο του καφέ, αν η εξωτερική θερμοκρασία είναι, επί παραδείγματι, 38ο C, ένας παγωμένος καφές, παρόλο που παροδικά θα μας ξεδιψάσει και θα μας δροσίσει, εξαιτίας της αλλοδυνίας μπορεί να κάνει το περιβάλλον να φαίνεται ακόμη πιο θερμό από ό,τι πραγματικά είναι. Αντίθετα, μια κούπα αχνιστού καφέ μπορεί να κάνει την εξωτερική θερμοκρασία να φαίνεται περισσότερο ανεκτή, χάρις ακριβώς στον ίδιο μηχανισμό.
Εκτός από αυτό το παράξενο φαινόμενο αντίληψης της θερμοκρασίας, η κατανάλωση ζεστού καφέ διεγείρει τα νεύρα που μεταφέρουν την αίσθηση της θερμοκρασίας από το στομάχι στον εγκέφαλο, ο οποίος δίνει «σήμα» στον οργανισμό να παράξει περισσότερο ιδρώτα. Έτσι, μετά από ένα αρχικό «σοκ», κατά το οποίο ενεργοποιούνται έντονα οι ιδρωτοποιοί αδένες, αισθανόμαστε περισσότεροι δροσεροί, καθώς η βασική λειτουργία της έκκρισης ιδρώτα είναι να ρίχνει τη θερμοκρασία και να δροσίζει το ανθρώπινο σώμα.
Φυσικά, σε αυτό πρέπει να συνυπολογιστούν και διάφοροι άλλοι παράγοντες, με κυριότερο τον τρόπο κατανάλωσης κάθε ροφήματος: ο κρύος καφές καταναλώνεται γρήγορα και πολλές φορές καθοδόν, κάτι που δε βοηθά τον οργανισμό να χαμηλώσει τη θερμοκρασία του και να ξεκουραστεί. Αντίθετα, ο ζεστός καφές καταναλώνεται πιο αργά, συνήθως στη σκιά, κάτι που δίνει τη δυνατότητα στο ανθρώπινο σώμα να χαλαρώσει, να ανακτήσει δυνάμεις και να προσαρμοστεί στις εξωτερικές συνθήκες ευκολότερα.
Αυτός είναι ενδεχομένως και ο λόγος που οι ζεστοί καφέδες παραμένουν δημοφιλείς ακόμα και σε χώρες με θερμά κλίματα και ζεστά καλοκαίρια, όπως είναι η Ιταλία ή οι Αραβικές χώρες. Αν και στην Ιταλία υπάρχουν παγωμένες παρασκευές καφέ, όπως είναι ο Shakerato ή η Granita De Café, είναι γεγονός πως οι Ιταλοί δεν αποχωρίζονται τη συνήθεια του ζεστού εσπρέσο ούτε και τις ημέρες του καύσωνα, ενώ στις αραβικές χώρες, όπου η θερμοκρασία μπορεί να ανέβει υπερβολικά κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, ο ζεστός καφές αλλά και το ζεστό τσάι είναι τα πιο συνηθισμένα ποτά κατά τη διάρκεια της ημέρας.
Ο φίλος μας που δεν αποχωρίζεται τον ζεστό espresso του ούτε στον καύσωνα δεν είναι ο «περίεργος» της παρέας – ίσως απλά έχει βρει έναν τρόπο να αντιμετωπίζει τη ζέστη, απολαμβάνοντας έναν νόστιμο και απολαυστικό καφέ!
