Πόσο δύσκολο είναι το καβούρδισμα στο σπίτι;
Μια δύσκολη, αλλά συναρπαστική διαδικασία.
Είναι γεγονός πως τα τελευταία χρόνια, μια Do It Yourself τάση αρχίζει να επικρατεί και στον χώρο του καφέ. Αρκετοί καφελάτρες, τόσο για οικονομικούς λόγους, όσο και αναζητώντας πιο «φυσικά» προϊόντα, αλλά κι επιθυμώντας να εξασκήσουν στην πράξη τις γνώσεις που έχουν λάβει από τα τόσα χρόνια διαβάσματος και γευσιγνωσίας, καταλήγουνε σε σπιτικές αναμείξεις, σπιτικές εκχυλίσεις, μέχρι και σε σπιτικό καβούρδισμα.
Ο κόσμος του καφέ ωστόσο είναι ιδιαίτερα σύνθετος και τίποτε δεν είναι τόσο απλό όσο φαίνεται. Το καβούρδισμα είναι μια διασκεδαστική διαδικασία, την οποία ωστόσο ίσως είναι καλύτερο να αφήνουμε στους ειδικούς, για αυτό αναλύουμε τα βήματα και τις δυσκολίες που θα αντιμετωπίσει ένας ερασιτέχνης roaster.
Τα καθοριστικά βήματα για επιτυχή καβουρδίσματα στο σπίτι
Α) Αγορά Πράσινου Καφέ
Το πρώτο βήμα για το οικιακό καβούρδισμα είναι η αγορά πράσινου (ακαβούρδιστου) καφέ. Αν και σε γενικές γραμμές, ο πράσινος καφές είναι φθηνότερος από τον συσκευασμένο, καβουρδισμένο καφέ, αυτό ισχύει για μεγάλες αγορές και χονδρεμπόρους. Στην πράξη, ένας λάτρης του καφέ που θέλει να καβουρδίσει μικρές ποσότητες καφέ για προσωπική χρήση, θα δυσκολευτεί να βρει ακαβούρδιστο καφέ καλής ποιότητας σε καλή τιμή.
Στην προμήθεια πράσινου καφέ, το διαδίκτυο είναι σχεδόν μονόδρομος, αν εξαιρέσουμε εξειδικευμένα καφεκοπτεία που ίσως διαθέτουν μικροποσότητες πράσινου καφέ κατόπιν συνεννόησης. Αρκετοί καφελάτρες αναζητούν ομοιδεάτες, προκειμένου να κάνουν μεγαλύτερες παραγγελίες, ρίχνοντας το κόστος, ενώ απαιτείται προσοχή, γιατί ο ακαβούρδιστος καφές που διατίθεται σε μικρές ποσότητες (και όχι σε χονδρεμπόρους) είναι συχνά κατώτερης ποιότητας, ή έχει ελαττώματα που δεν μπορεί να αντιληφθεί εύκολα ένα μη εξασκήμενο μάτι.
Β) Επιλογή μεθόδου καβουρδίσματος
Για τους αρχάριους, που θέλουν να αρχίσουν να ασχολούνται με το καβούρδισμα του καφέ στο σπίτι οι συνηθέστερες μέθοδοι είναι οι εξής: καβούρδισμα στο τηγάνι, καβούρδισμα στο φούρνο και καβούρδισμα σε μηχανή ποπκόρν.
Το καβούρδισμα στο τηγάνι είναι η πιο απλή μέθοδος, ωστόσο απαιτεί δύναμη στα χέρια, εμπειρία και απόλυτο έλεγχο της θερμοκρασίας (άρα, μια καλή κουζίνα). Ωστόσο, είναι σίγουρα ο καταλληλότερος τρόπος για να έρθει κάποιος σε επαφή με την διαδικασία του καβουρδίσματος και να μάθει να αναγνωρίζει τα «σημάδια» που δίνει ο ίδιος ο καφές (άρωμα, ήχοι, αλλαγή χρώματος κλπ). Μετά από μερικά αποτυχημένα καβουρδίσματα, η εμπειρία σιγά σιγά θα αρχίσει να κατακτιέται.
Τα καβούρδισμα στο φούρνο απαιτεί καλό φούρνο με ελεγχόμενη ροή αέρα και μεγάλη προσοχή στις θερμοκρασίες, αλλά απαιτεί και εμπειρία, προκειμένου να γνωρίζουμε πότε πρέπει να σταματήσουμε τη διαδικασία. Τέλος, οι μηχανές ποπ κορν είναι απλές, εύκολες στη χρήση για αρχάριους και οικονομικές, όμως προσφέρουν περιορισμένο βαθμό ελέγχου επί της διαδικασίας, ενώ απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή, καθώς όταν χρησιμοποιούμε μια ηλεκτρική μηχανή με σκοπό διαφορετικό από αυτόν για τον οποίο κατασκευάστηκε, υπάρχει πάντα ο κίνδυνος ατυχήματος.
Φυσικά, υπάρχει και η δυνατότητα αγοράς μηχανής καβουρδίσματος, αντίστοιχης με αυτές που χρησιμοποιούν τα καφεκοπτεία, ωστόσο το κόστος είναι σημαντικά αυξημένο, όπως αναμένεται.
Γ) Επιλογή χώρου
Όπως είναι φυσικά, οι περισσότεροι ερασιτέχνες roasters χρησιμοποιούν την κουζίνα τους, όμως πρέπει πάντα να λαμβάνουμε υπόψιν κάποιους παράγοντες. Ο χώρος μας θα πρέπει να έχει άπλα, που να προσφέρει ελευθερία κινήσεων, καλό εξαερισμό και δικλείδες ασφαλείας στην περίπτωση που κάτι υπερθερμανθεί. Ακόμα, στο χώρο πρέπει να είναι άμεσα προσβάσιμος όλος ο συμπληρωματικός εξοπλισμός (πράσινος καφές, κουτάλες, δοχεία αποθήκευσης, γάντια, θερμόμετρα κλπ)
Δ) Επιλογή βαθμού καβουρδίσματος
Το καβούρδισμα του καφέ διαρκεί συνήθως από 7 ως 14 λεπτά, ανάλογα πάντα με την ποικιλία, την ένταση της φωτιάς και το γευστικό προφίλ που θέλουμε να δώσουμε στους κόκκους μας. Περισσότερη ώρα στη φωτιά καταλήγει σε πιο σκούρο καβούρδισμα, με τα αντίστοιχα γευστικά χαρακτηριστικά, ενώ ένα ελαφρύ καβούρδισμα, δηλαδή για λίγη ώρα, αναδεικνύει διαφορετικές πτυχές του καφέ.
Το τι καβούρδισμα θα επιλέξουμε εξαρτάται τόσο από το γούστο μας, όσο και από τον καφέ που έχουμε διαθέσιμο. Δεδομένου του γεγονότος ότι οι περισσότεροι πράσινοι καφέδες είναι single – origin, συνίσταται ελαφρύ καβούρδισμα, που θα τονίσει τα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά του καφέ. Διαφορετικά, μπορούμε να καβουρδίσουμε διαφορετικές ποικιλίες καφέ σε ό,τι βαθμό θέλουμε, και κατόπιν να δοκιμάσουμε τις δυνάμεις και στο home blending.
Ποιες είναι οι κυριότερες δυσκολίες του home roasting;
Το Home Roasting είναι μια ιδιαίτερα δύσκολη διαδικασία, που αν και ξετρελαίνει κάποιους χομπίστες του καφέ, ίσως να μην έχει να προσφέρει και πολλά στον μέσο καφελάτρη. Αρχικά, η αγορά της πρώτης ύλης είναι δύσκολη, οι επιλογές περιορισμένες και η ποιότητα συχνά αμφίβολη. Ακόμα, απαιτείται εξοπλισμός, αλλά και χώρος, ενώ λόγω της φύσης του, το καβούρδισμα είναι μια διαδικασία που ενέχει κινδύνους (καπνός, υψηλές θερμοκρασίες κλπ). Κυριότερα όμως, για το σωστό καβούρδισμα απαιτείται εμπειρία, η οποία είναι εξαιρετικά δύσκολο να κατακτηθεί με τις δοκιμές στο σπίτι.
Το σωστό καβούρδισμα είναι μια διαδικασία που εν πολλοίς στηρίζεται στο «χέρι» και στο «μάτι». Ενώ φυσικά απαιτείται ελεγχόμενο περιβάλλον και έλεγχος βασικών παραγόντων, όπως η θερμοκρασία και ο χρόνο, αρκετοί roasters αντιλαμβάνονται την διαδικασία με βάση παράγοντες όπως το άρωμα, το χρώμα και ο ήχος. Μια τέτοια εμπειρία είναι δύσκολο να αποκτηθεί μέσω του σπιτικού καβουρδίσματος.
Ακόμα, εμπειρία απαιτείται και για την επιλογή του βαθμού καβουρδίσματος που ταιριάζει σε κάθε διαφορετική ποικιλία καφέ. Σίγουρα, ο καφές είναι θέμα γούστου, ωστόσο οι blenders και οι roasters των μεγάλων εταιρειών είναι άνθρωποι που έχουν αφιερώσει τη ζωή τους ανιχνεύοντας τις λεπτές γευστικές αποχρώσεις του καφέ, και αποφασίζοντας για μικρολεπτομέρειες στο καβούρδισμα, που όμως μπορούν να κάνουν την ουσιαστική διαφορά. Τέλος, ο εξοπλισμός που χρησιμοποιείται από επαγγελματίες δε μπορεί ούτε κατά διάννοια να προσεγγιστεί από κάποιον ερασιτέχνη, αφού το κόστος και ο χώρος καθιστούν κάθε σχετική σκέψη απαγορευτική.
Το καβούρδισμα στο σπίτι είναι μια διαδικασία που απευθύνεται κατά κύριο λόγο στους χομπίστες, σε όσους θέλουν να βρουν σε αυτό μια δημιουργική δραστηριότητα κι ένα τρόπο να περνούν ευχάριστα τον χρόνο τους, όμως δύσκολα καταλήγει σε αποτελέσματα καλύτερα από ένα ποιοτικό blend που θα αγοράζαμε. Φυσικά, δεν παύει να είναι ένα εντυπωσιακό χόμπι, που με την εμμονή του στη λεπτομέρεια κερδίζει όλο και περισσότερους φίλους.
