Tι σημαίνει πως ένας καφές είναι Heirloom;

Ένας πολύ γνωστός όρος στον κόσμο του καφέ, που δεν είναι αυτό που φαίνεται.

Αν κάποιος ασχολείται με τον καφέ, και ειδικά με τις διαφορετικές προελεύσεις του, είναι απίθανο να μην έχει συναντήσει τον όρο Heirloom, καθώς είναι αρκετά συνηθσιμένος στους καφέδες που προέρχονται από την Ανατολική Αφρική και ιδιαίτερα από την Αιθιοπία. Ωστόσο, το μεγαλύτερο μέρος του hype που χαρακτηρίζει τον Heirloom δεν είναι παρά μια... παρεξήγηση! Ας γνωρίσουμε καλύτερα την ιστορία του.

Ποιος καφές ονομάζεται Heirloom;

Αν και οι περισσότεροι πιστεύουν ότι ο όρος Heirloom χαρακτηρίζει κάποια συγκεκριμένη ποικιλία του Arabica (όπως λόγου χάρη οι όροι Typica και Bourbon) ή κάποια συγκεκριμένη γεωγραφική περιοχή (όπως ας πούμε ο αιθιοπιός Yirgacheffe) η αλήθεια είναι εντελώς διαφορετική. Aρχικά, στη γλώσσα του καφέ Heirloom ονομάζονταν οι ποικιλίες που είχαν περισσότερα από 50 ή 100 χρόνια παρουσίας, δηλαδή οι ποικιλίες που δεν αποτελούσαν σύγχρονα υβρίδια, αλλά είχαν ρίζες που χάνονταν στο χρόνο. Ο όρος υποτίθεται πως προάσπιζε τις «αυθεντικές» ποικιλίες καφέ και ήταν σε ευρεία χρήση αρχικά στην Λατινική Αμερική κι λιγότερο σε καφεοπαραγωγούς χώρες της Αφρικής και της Ασίας.

Με την απαρχή του Τρίτου Κύματος του Καφέ και στην στροφή προς τους μονοποικιλιακούς καφέδες και τις εκλεκτές ποικιλίες, το ενδιαφέρον αρκετών roasters στράφηκε προς την Αιθιοπία, την πατρίδα και κοιτίδα του καφέ. Στην Αιθιοπία επιβιώνουν ακόμη άγρια καφεόδεντρα, ενώ υπάρχουν εκατοντάδες ενδημικές ποικιλίες καφέ, με μικρές ή μεγάλες διαφορές μεταξύ τους. Φυσικά, οι ποικιλίες αυτές είναι πανάρχαιες, κι έτσι για την ευκολότερη τυποποίηση του καφέ, επανήλθε στο προσκήνιο ο – σχετικά ξεχασμένος μέχρι τότε – όρος heirloom, ο οποίος σιγά σιγά ταυτίστηκε με την Αιθιοπία.

Σήμερα, με τον όρο Heirloom εννοούμε σχεδόν αποκλειστικά τον Αιθιοπικό Καφέ, και μάλιστα τον αιθιοπικό καφέ που χαρακτηρίζεται από ανθικά αρώματα, φρουτώdη γεύση και ζωηρή oξύτητα, χαρακτηριστικά που κυνηγούν και αγαπούν όσοι απολαμβάνουν τον αφρικάνικο, και ειδικά τον Αιθιοπικό καφέ.

Τι προβλήματα δημιουργεί ο όρος Heirloom;

Mε τον όρο Heirloom διατίθενται στο εμπόριο κόκκοι διαφορετικών ποικιλιών και ποιοτήτων, που όσο και να έχουν κοινό γευστικό προφίλ και να μοιράζονται κάποια χαρακτηριστικά, συχνά διαφέρουν μεταξύ τους. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι ένα σακούλι Heirloom μπορεί να είναι πολύ διαφορετικό από κάποιο άλλο που φέρει την ίδια περιγραφή, με ό,τι σύγχιση μπορεί να προκαλέσει αυτό στους φίλους του καφέ.

Ακόμα, το branding όλων των Αιθιοπικών καφέδων κάτω από το ίδιο όνομα μοιάζει να ζημειώνει και τους ίδιους τους Αιθίοπες καλλιεργητές, οι οποίοι δε μπορούν να πουλήσουν τη σοδειά τους ακριβότερα ή φθηνότερα, ανάλογα με την ποικιλία, ενώ με αυτό τον τρόπο δε δίνονται κίνητρα για την εδραίωση πιο ποιοτικών ποικιλίων, αφού όλοι σχεδόν οι κόκκοι καταλήγουν στο εμπόριο με την ίδια ονομασία.

Τέλος, ενώ είναι δεδομένο πως μπορεί να βρει κανείς στο εμπόριο αξιολογότατους Αιθιοπικούς Καφέδες κάτω από την ονομασία Heirloom, η ασάφεια γύρω από τον όρο δίνει σε επιτήδειους την ευκαιρεία να διαθέσουν χαμηλότερη ποιότητας καφέ ως Heirloom, χρησιμοποιώντας τον όρο σαν τέχνασμα marketing.

Τι γεύση αναμένουμε από έναν καφέ Heirloom;

Οι καφέδες που έχουν την ονομασία Heirloom γενικά μοιράζονται τα χαρακτηριστικά του αιθιοπικού καφέ, έχοντας κατα κύριο λόγο φρουτώδη χαρακτήρα, ανθικά αρώματα και ζωηρή οξύτητα. Η επεξεργασία τους παίζει καθοριστικό ρόλο στα οργανοληπτικά τους χαρακτηριστικά: οι καφέδες φυσικής επεξεργασίας τείνουν να είναι πιο φρουτώδεις , με τονισμένη την αίσθηση του γλυκού, ενώ οι «πλυμμένοι» καφέδες έχουν πιο «κοφτερή» γεύση και τονισμένη την οξύτητα. Υβριδικές επεξεργασίες, όπως η honey / pulped natural, συνδυάζουν με επιτυχία τα παρακάνω  χαρακτηριστικά. Συνήθως, οι heirloom καφέδες αναδεικνύονται με ελαφρύ ή μέτριο καβούρδισμα, που τονίζει ιδανικά το χαρακτήρα τους.

Tην επόμενη φορά που θα ανοίξεται ένα σακούλι Αιθιοπικού Heirloom, μπορείτε να είστε σχεδόν σίγουροι πως θα απολαύσετε έναν αρωματικό και φινετσάτο espresso, όμως θα γνωρίζετε λίγο περισσότερα για αυτό τον μυστηριώδη καφέ που αγαπούν μετα μανίας όλοι οι connoisseur του καφέ!