Αιθιοπία: ταξίδι στις ρίζες του καφέ
Εξωτικός καφές, πλούσιος σε γεύση και άρωμα, από την πραγματική πατρίδα του Arabica
Από το γευστικό ταξίδι στις χώρες του καφέ που έχουμε ξεκινήσει, δε θα μπορούσε να απουσιάζει η Αιθιοπία – είναι εξάλλου, η πατρίδα του καφέ. Από την Αιθιοπία, ο καφές ξεκίνησε ένα μακρύ ταξίδι που κατέκτησε πρώτα τη γειτονική Υεμένη, κατόπιν όλες τις Αραβικές χώρες, για να διαδοθεί κατόπιν στην Ασία, και μέσω της αποικιοκρατίας, στην Καραϊβική, την Λατινική Αμερική και εν τέλει και στην υπόλοιπη αφρικανική ήπειρο, για να καταλήξει το δημοφιλέστερο ρόφημα σε ολόκληρο τον κόσμο.
Ακόμα και σήμερα, δεν είναι λίγοι οι καφελάτρες που ορκίζονται στο όνομα του Αιθιοπικού καφέ, με την πολύπλοκη, φρουτώδη γεύση, το μυστηριακό, εξωτικό άρωμα και την άφταστη ποιότητα. Ας τον γνωρίσουμε καλύτερα!
Σύντομη ιστορία του καφέ στην Αιθιοπία
Η Αιθιοπία είναι πραγματικά συνυφασμένη με τον καφέ, καθώς θεωρείται – και είναι – η πραγματική πατρίδα του και κοιτίδα του. Το φυτό Caffea Arabica, είναι ενδημικό της Αιθιοπίας, από την οποία πέρασε στην απέναντι όχθη της Ερυθράς Θάλασσας, στην Αραβική Χερσόνησο. Οι κτηνοτρόφοι της Αιθιοπίας κατανάλωναν τους κόκκους του καφέ, ανακατεμένους με ζωϊκό λίπος, σαν μια τροφή γεμάτη ενέργεια, ήδη από τον 9ο μΧ αιώνα. Είναι γνωστός ο θρύλος του «τρελού βοσκού», του Khalid, που παρατήρησε τα κατσίκια του να χορεύουν, μετά την κατανάλωση καρπών καφέ, κάτι που οδήγησε στην «ανακάλυψη» του καφέ. Αν και πρόκειται απλά για μια όμορφη ιστορία, κρύβει σίγουρα κόκκους αλήθειας στον πυρήνα της.
Σήμερα, η Αιθιοπία είναι η μεγαλύτερη καφεοπαραγωγός χώρα της Αφρικής και έβδομη μεγαλύτερη καφεοπαραγωγός χώρα του κόσμου. Το 60% του συναλλάγματος έρχεται στην Αιθιοπία χάρη στις εξαγωγές καφέ, ενώ μέσω της καλλιέργειας, της επεξεργασίας και της εμπορίας του καφέ ζουν περίπου δεκαπέντε εκατομμύρια Αιθίοπες. Ο καφές καλλιεργείται σε μεγάλο κομμάτι της χώρας, με κάθε περιοχή (όπως το Sidamo και το Yirgacheffe) να παράγει καφέ με ξεχωριστό χαρακτήρα. Η Αιθιοπία είναι γνωστή για τις διαφορετικές ποικιλίες καφέ που φιλοξενεί στα χώματα της, τις δεκάδες μικρές και μεγαλύτερες φάρμες καφέ, αλλά ακόμα και τα άγρια καφεόδεντρα, που ακόμα συναντώνται σε απομονωμένες περιοχές της χώρας.
Τι γεύση έχει ο Αιθιοπικός καφές;
Λόγω του αναγλύφου της χώρας και των δεκάδων ενδημικών ποικιλιών, ο Αιθιοπικός καφές χαρακτηρίζεται από μεγάλη ποικιλομορφία στο γευστικό του προφίλ. Αν θέλαμε να ορίσουμε τη γεύση του, θα μπορούσαμε να πούμε ότι συνήθως κυριαρχούν οι φρουτώδεις νότες και τα ανθικά αρώματα, ενώ η οξύτητα είναι επίσης ανάμεσα στα κύρια χαρακτηριστικά του. Αρκετοί καφελάτρες βρίσκουν πολλά επιμέρους αρώματα στους αιθιοπικούς καφέδες, όπως γιασεμί, εσπεριδοειδή, λευκόσαρκα φρούτα, ενώ δεν είναι λίγοι όσοι υποστηρίζουν πως η επίγευση θυμίζει πολλές φορές κρασί ή λικέρ.
Πρόκειται γενικά για έναν καφέ με ζωηρή οξύτητα, εξαιρετικά έντονο άρωμα και πολύπλοκη γεύση, που πίνεται ευχάριστα τόσο σαν espresso όσο και σαν καφές φίλτρου. Αναμειγνύεται με τους γήινους ασιατικούς καφέδες ή με τους πιο «επίπεδους» κόκκους της Λατινικής Αμερικής με εξαιρετικά αποτελέσματα, όμως δεν είναι λίγοι όσοι προτιμούν να τον απολαμβάνουν σαν μονοποικιλιακό καφέ.
Μπούνα Μαφλάτ: η πανάρχαιη αιθιοπική τελετουργία του καφέ
Η πατρίδα του καφέ, δε θα μπορούσε παρά να έχει την δική της, μοναδική κουλτούρα καφέ, η οποία είναι παραδοσιακή και οι ρίζες της χάνονται στο χρόνο. Οι Αιθίοπες ονομάζουν την ετοιμασία του καφέ «Μπούνα Μαφλάτ» και είναι ένα λεπτομερές τυπικό, που ορίζει όλες τις πτυχές της καφεποσίας. Ο καφές σερβίρεται από την μικρότερη γυναίκα του νοικοκυριού, που είναι ντυμένη με παραδοσιακή φορεσιά. Η διαδικασία μπορεί να κρατήσει ως και τρεις ώρες, αφού ο καφές καβουρδίζεται, αλέθεται σε γουδί και εκχυλίζεται στο παραδοσιακό σκεύος, την Jebena, μπροστά στα μάτια των καλεσμένων. Σε όλη τη διάρκεια της ετοιμασίας, οι καλεσμένοι συζητούν, τραγουδούν ή τσιμπολογούν παραδοσιακές λιχουδιές, μέχρι να ετοιμαστεί ο καφές. Πέρα από την μοναδική του γεύση του καφέ, το Μπούνα Μαφλάτ δείχνει την σημασία που έχει το μοίρασμα και η κοινωνικότητα, ειδικά σε κάτι δεμένο με τις ανθρώπινες σχέσεις, όπως ο καφές.
Τρεις προτάσεις καφέ για ένα γευστικό ταξίδι στην Αιθιοπία
Magic Drum Etiopia Sidamo 250g σε κόκκους: Μονοποικιλιακός, 100% Arabica καφές υγρής επεξεργασίας από το Sidamo της Αιθιοπίας, την κοιτίδα του καφέ. Στη γεύση του, οι νότες σοκολάτας κοντράρονται δυναμικά αλλά ισορροπημένα με αρώματα εσπεριδοειδών, όπως το λάιμ και το λεμόνι. Ένας περιπετειώδης καφές με ζωηρή αλλά όχι ιδιαίτερα έντονη οξύτητα, σε ελαφρύ καβούρδισμα που αναδεικνύει το μοναδικό του χαρακτήρα.
Ingagi Ethiopia Honey Koke 250g σε κόκκους: Moνοποικιλιακός 100% Arabica καφές φυσικής επεξεργασίας από το Yirgacheffe της Αιθιοπίας. Τα καφεόδεντρα ανήκουν σε παλιές Αιθιοπικές ποικιλίες και μεγαλώνουν σε υψόμετρο 1900 μέτρων. Το αποτέλεσμα είναι ένας καφές με εκρηκτική γεύση, με νότες φρούτων όπως η φράουλα και το ροδάκινο, οξύτητα που θυμίζει γκρέιπφρουτ και συναρπαστικό τελείωμα που φέρνει στο νου μαύρο τσάι.
Caffe Lab Ethiopia Mundayo 250g σε κόκκους: Μονοποικιλιακός, 100% Arabica καφές φυσικής επεξεργασίας και βιολογικής καλλιέργειας από την Αιθιοπία, από την περιοχή της Ορόμια, από φυτείες υψηλού υψομέτρου, στα 2000 μέτρα. Πρόκειται για ένα καφέ με βελούδινη αίθηση και πολύπλοκο αρωματικό προφίλ, λαμπερή οξύτητα, πλούσια γεύση με νότες εσπεριδοειδών και μελιού και ντελικάτο τελειώμα που θυμίζει εκλεκτό τσάι.
Όσο και αν η απόλαυση του καφέ έχει προχωρήσει σε τέτοιο βαθμό, που να θυμίζει επιστήμη, μια «επιστροφή στις ρίζες» είναι πάντοτε χρήσιμη και έχει να προσφέρει πολλά. Και δεν υπάρχει καλύτερη επιστροφή στις ρίζες του καφέ, από ένα φλιτζάνι αχνιστού αιθιοπικού καφέ!
