Πώς μπορούμε να απολαμβάνουμε τον καφέ μας, χωρίς να επιβαρύνουμε το περιβάλλον;
Η καλλιέργεια, η επεξεργασία και το εμπόριο του καφέ αποτελούν διαδικασίες που αφορούν χιλιάδες επαγγελματίες σε όλο τον κόσμο και εκατομμύρια καταναλωτές – έχουν όμως, όπως και κάθε ανθρώπινη δραστηριότητα, επιπτώσεις στο περιβάλλον. Πως μπορούμε να μειώσουμε το περιβαλλοντικό αποτύπωμα που αφήνει η κούπα μας;
Η βιομηχανία του καφέ περιλαμβάνει δεκάδες διαφορετικές δραστηριότητες, από την καλλιέργεια, τη συγκομιδή και την επεξεργασία του καφέ, μέχρι τη συσκευασία του, τη διάθεσή του στο εμπόριο και φυσικά, την εκχύλιση και την κατανάλωση του. Ο καφές είναι το δεύτερο δημοφιλέστερο, μετά το νερό, ρόφημα σε ολόκληρο τον κόσμο, και η δεύτερη πιο ευρέως διακινούμενη πρώτη ύλη, μετά το πετρέλαιο. Η βιομηχανική αλυσίδα του καφέ αφορά εκατοντάδες χιλιάδες εργαζόμενους σε όλο τον κόσμο και φυσικά, εκατομμύρια καταναλωτές. Όπως είναι φυσικό, για όλες τις διαδικασίες απαιτείται ενέργεια, ενώ δημιουργούνται και τα σχετικά απορρίμματα – και όπως κάθε καλλιέργεια, η καλλιέργεια του καφέ επηρεάζει διάφορα οικοσυστήματα.
Τι μπορούμε άραγε να κάνουμε, σαν καταναλωτές, προκειμένου να μειώσουμε το περιβαλλοντικό αποτύπωμα της κούπας μας; Με μερικές απλές συμβουλές, μπορούμε να βάλουμε ένα μικρό λιθαράκι στην προστασία του περιβάλλοντος, απολαμβάνοντας ταυτόχρονα τον καφέ μας.
Πώς μπορούμε να απολαμβάνουμε τον καφέ μας, χωρίς να επιβαρύνουμε το περιβάλλον;
Προσέχουμε τι καφέ επιλέγουμε
Όλες οι διαδικασίες από τις οποίες περνά ο καφές μέχρι να καταλήξει στην κούπα μας, από την καλλιέργεια και την επεξεργασία ως την συσκευασία του, έχουν, φυσικά, κάποιο περιβαλλοντικό αντίκτυπο. Αν και οι περισσότερες μεγάλες εταιρείες είναι εναρμονισμένες με τις διεθνείς συνθήκες για την προστασία του περιβάλλοντος, αν θέλουμε να είμαστε σίγουροι ότι κάνουμε το καλύτερο δυνατό για το περιβάλλον, μπορούμε να αναζητήσουμε διάφορες ειδικές σημάνσεις: το σήμα «Rainforest Alliance» που φέρουν καφέδες όπως ο Lavazza Tierra δηλώνει πως ο καφές έχει καλλιεργηθεί σύμφωνα με τις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης, ενώ βιολογικοί καφέδες όπως ο Lavazza Tierra Bio Organic είναι καλλιεργημένοι χωρίς χημικά λιπάσματα, φυτοφάρμακα κι εντομοκτόνα. Οι καφέδες δίκαιου εμπορίου (fair trade) επίσης συνήθως καλλιεργούνται με μεθόδους φιλικές προς το περιβάλλουν.
Ακόμα και αν δεν δούμε κάποια σχετική πιστοποίηση, μπορούμε πάντα να κάνουμε την έρευνά μας για τις πρακτικές της εταιρείας που επιλέγουμε, ενώ καθοριστικό ρόλο στο ενεργειακό αποτύπωμα ενός καφέ παίζει και η διαδικασία επεξεργασίας του, πέρα από τις συνθήκες καλλιέργειας. Η «υγρή» μέθοδος επεξεργασίας του καφέ είναι πολύ πιο ενεργοβόρα από την αντίστοιχη «φυσική», καθώς απαιτεί πολύ περισσότερο νερό. Ακόμα, προσέχουμε ο καφές που αγοράζουμε να είναι σε συσκευασίες κατασκευασμένες από ανακυκλώσιμα υλικά, και δεν παραλείπουμε να ανακυκλώνουμε τις συσκευασίες σύμφωνα με τις προβλεπόμενες διαδικασίες.
Εκχυλίζουμε τον καφέ μας με σεβασμό στο περιβάλλον
Η εκχύλιση του καφέ παίζει καθοριστικό ρόλο στο περιβαλλοντικό μας αποτύπωμα. Αρχικά, το πρώτο βήμα που μπορεί να κάνει κάποιες για να κάνει το φλιτζάνι του φιλικότερο προς το περιβάλλον, είναι να αποφύγει τις κάψουλες εσπρέσο, οποιασδήποτε μορφής. Αν και είναι οι περισσότερες φτιαγμένες από ανακυκλώσιμα υλικά, η ανακύκλωσή τους είναι δύσκολη και η χρήση τους συσσωρεύει πολύ περισσότερα απορρίμματα σε σχέση με τον καφέ σε κόκκους, ενώ λόγω της φύσης της, η εκχύλισή τους καταναλώνει περισσότερη ενέργεια.
Ακόμα, αγοράζοντας καφέ σε συσκευασία του κιλού, μειώνουμε επίσης τα απορρίμματα μας στο μισό σε σχέση με τις συσκευασίες των 500gr και στο ένα τέταρτο σε σχέση με τις συσκευασίες των 250gr. Αν έχουμε δικό μας μύλο άλεσης, ή αν η μηχανή μας μπορεί να αλέθει κόκκους καφέ, μπορούμε να αγοράζουμε καφέ σε κόκκους σε συσκευασίες του ενός κιλού, αποφεύγοντας τις ρυπογόνες συσκευασίες του αλεσμένου καφέ.
Ακόμα, είναι σημαντικό να γνωρίζουμε πως δεν καταναλώνουν όλες οι μέθοδοι εκχύλισης την ίδια ενέργεια. Αναμφίβολα, η παρασκευή εσπρέσο είναι η πλέον ενεργοβόρα εκχύλιση καφέ, ακολουθούμενη από τις ηλεκτρικές καφετιέρες φίλτρου. Αντίθετα, συσκευές εκχύλισης όπως η French Press ή οι καφετιέρες Pour Over, καταναλώνουν σίγουρα λιγότερη ενέργεια. Ειδικά στην περίπτωση της French Press ή της γυάλινης καφετιέρας Pour Over με μεταλλικό φίλτρο, που δεν απαιτούν αναλώσιμα, οι επιπτώσεις στο περιβάλλον μειώνονται ακόμη περισσότερο.
Διαχειριζόμαστε σωστά τα απορρίμματά μας
Το μεγαλύτερο μέρος των απορριμμάτων που σχετίζονται με τον καφέ δεν έχει να κάνει τόσο με τις συσκευασίες του καφέ, όσο με τα πλαστικά μιας χρήσης κάθε είδους, όπως τα ποτήρια, τα καλαμάκια, τα κουταλάκια κτλ. Αν θέλουμε να συμβάλλουμε ουσιαστικά στην προστασία του περιβάλλοντος, μια καλή αρχή είναι να περιορίσουμε δραστικά τη χρήση των πλαστικών μιας χρήσης – εξάλλου, αυτή είναι και η κατεύθυνση προς την οποία κινείται και η Ευρωπαϊκή Ένωση, με σχετικές νομοθετικές πρωτοβουλίες. Μπορούμε, αντί για πλαστικά ποτήρια, να χρησιμοποιούμε γυάλινα πολλαπλών χρήσεων, ενώ αν τα ποτήρια μιας χρήσης κρίνονται απαραίτητα, μπορούμε να επιλέξουμε βιοδιασπώμενα χάρτινα, όπως και τα αντίστοιχα καλαμάκια.
Μόνο η αντικατάσταση των πλαστικών ποτηριών με ένα γυάλινο, μπορεί να μειώσει την προσωπική κατανάλωση πλαστικού κατά αρκετά κιλά ανά έτος, ενώ η εξεύρεση εναλλακτικών λύσεων για τα πλαστικά καλαμάκια θα μειώσει την ποσότητα ενός απορρίμματος που είναι δύσκολα διαχειρίσιμο και πολύ επιβλαβές για το περιβάλλον.
Πέρα από τη μείωση της χρήσης του πλαστικού, αλλά και την ανακύκλωση, όπου αυτό είναι εφικτό, των συσκευασιών του καφέ, αντίστοιχα «πράσινη» αντιμετώπιση μπορεί να έχουν και τα υπολείμματα του αλεσμένου καφέ. Αν κομποστοποιούμε, ο αλεσμένος καφές ανήκει στα υλικά που μπορούν να προστεθούν στον κάδο μας και να εμπλουτίσουν το κομπόστ μας. Διαφορετικά, υπάρχουν διάφορες χρήσεις του αλεσμένου καφέ ιδιαίτερα φιλικές προς το περιβάλλον, από τη χρήση του ως λίπασμα εώς τη χρήση του ως ήπιο καθαριστικό, για την αποφυγή των επιβλαβών χημικών.
Στην σύγχρονη εποχή, οποιαδήποτε ανθρώπινη δραστηριότητα είναι δεδομένο πως επιβαρύνει, ως ένα βαθμό, το περιβάλλον. Όμως, με μερικές απλές συμβουλές, η συμβολή μας στην προστασία του περιβάλλοντος είναι στο χέρι μας – και στο φλιτζάνι μας!
