Πως ο φραπές έγινε ένα από τα κορυφαία trends του TikTok
Από την Κορέα της Καραντίνας, διαμορφωτής της σύγχρονης κουλτούρας καφέ.
Όποιος έχει μια επαφή με το TikTok, αλλά και με άλλα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, θα έχει σίγουρα δει βίντεο από κάθε πλευρά του πλανήτη, με συνταγές στις οποίες πρωταγωνιστεί ο... στιγμιαίος καφές! Ευφάνταστες συνταγές, που όμως δε διαφέρουν από έναν... φραπέ, όπως θα τον πίναμε σε μια κλασική 80ies καφετέρια, δημιουργουν φρενίτιδα και μοιράζονται συνεχώς. Πώς όμως φτάσαμε σε αυτό; Η πορεία του στιγμαίου καφέ προς την εφήμερη δόξα έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον.
Στην Ελλάδα, είχαμε πάντα Dalgona!
Όσοι είναι πάνω από 30, έχουν σίγουρα μνήμες από την εποχή που ο κυρίαρχος καφές στην Ελλάδα δεν ήταν άλλος από τον παγωμένο στιγμαίο καφέ, τον γνωστό μας φραπέ. Αν και το επίσημο αφήγημα της Nestle αναφέρει πως ο φραπές γεννήθηκε στο περίπτερο της εταιρίας στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης το 1957, και μάλιστα, σχεδόν κατά τύχη, η αλήθεια είναι ότι διαφημιστικές καταχωρήσεις που αφορούν τον φραπέ αλλά και εμφανίσεις του σε κινηματογραφικές ταινίες εντοπίζονται ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του ’50.
Άσχετα με το origin story του, ο φραπές αποτέλεσε τον ακρογωνιαίο λίθο της κουλτούρας του καφέ στην Ελλαδα για σχεδόν 40 χρόνια. Ξεκίνησε ως κάτι εισαγόμενο και ευρωπαϊκό, απευθυνόμενο στις κοσμοπολίτικες, ανώτερα εισοδηματικές τάξεις, για να καταλήξει στην πορεία συνώνυμο της λαϊκότητας και τις μαζικότητας, αλλά και της νεολαίας, εκτοπίζοντας τον παραδοσιακό ελληνικό καφέ. Είναι ένας καφές εύκολος στην παρασκευή του, φθηνός και χορταστικός, που μπορούσε κανείς να απολαύσει τόσο σε μια έξοδο στην καφετέρια, όσο και στο σπίτι, στο ταξίδι, ή στην εργασία του. Το γεγονός ότι σερβίρεται παγωμένος τον έκανε απόλυτα ταιριαστό με το ελληνικό κλίμα και το ελληνικό καλοκαίρι – και μόνο αυτό, καθώς παρά την εξαιρετική του δημοφιλία στην χώρα μας, ο φραπές παρέμεινε ελληνική… πατέντα, αφού δεν τον συναντούσε κανείς σχεδόν σε κανένα άλλο σημείο του πλανήτη.
Όλα αυτά, μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 2000, όπου η επέλαση του espresso είναι σαρωτική. Αν και η Ιταλική κουλτούρα του καφέ είχε εισαχθεί στη χώρα νωρίτερα, ο espresso, ο cappuccino και τα παγωμένα τους ξαδέλφια δεν θα αποκτήσουν την πρωτοκαθεδρία στο ελληνικό κοινό παρά στην αλλαγή της χιλιετίας. Ο φραπές παραγκωνίζεται, οι νεότερες ηλικίες προτιμούν Freddo, πολλές καφετέριες τον εξοβελίζουν από το μενού τους και ο φραπές αρχίζει να αφορά όλο και λιγότερο κόσμο.
Μάρτιος του 2020: Παγκόσμια πανδημία… Dalgona
Την άνοιξη του 2020, η πανδημία του Covid-19 χτυπά στον πλανήτη, κλείνοντας τον κόσμο στο σπίτι του κι αλλάζοντας δραματικά την καθημερινότητά του. Παράλληλα, ένα νέο μέσο κοινωνικής δικτύωσης, το TikTok, έχει αρχίσει να διαδίδεται ταχύτατα, και η νέα κανονικότητα του κορονοϊού το ευνοεί όσο τίποτα: εκατομμύρια άνθρωποι σε ολόκληρο τον κόσμο σπάζουν την καραντίνα ανεβάζοντας σύντομα βίντεο κάθε λογής κι επικοινωνώντας με αποκλεισμένους ανθρώπους σε όλο τον κόσμο και δημιουργώντας και τα αντίστοιχα trends.
Ένα από τα γαστρονομικά trends της καραντίνας ήρθε από την Νότια Κορέα, μιας από τις πρώτες χώρες που χτυπήθηκαν με τόση σφοδρότητα από τον νέο ιό. Μια παρέα αποκλεισμένων Κορεατών ανακάλυψε την πηχτή κρέμα που δημιουργεί ο στιγμαίος καφές αν χτυπηθεί για πολύ ώρα με κρύο νερό, συσχέτισε την υφή της και το χρώμα της με το παραδοσιακό γλυκό της Κορέας, το Dalgona, κι έτσι γεννήθηκε ο Dalgona Coffee. Εύκολος στην παρασκεύη του, χωρίς να απαιτεί περίεργα υλικά κι εξοπλσμό, φωτογενής, ιδανικός με λίγα λόγια για τη δημιουργία ενός διαδικτυακού challenge. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, οι πρώτοι μήνες του παγκόσμιου lockdown είχαν άρωμα… καφέ, με όλο τον κόσμο να ανακαλύπτει ξαφνικά τις χάρες και τις δυνατότητες του κρύου στιγμιαίου καφέ.
Το trend που ήρθε για να μείνει
O κορονοϊός πέρασε, τα lockdowns αποτελούν παρελθόν, όμως το TikTok παρέμεινε μεγάλο κομμάτι της καθημερινότητας μας και τα trends του διαμορφώνουν πλέον ένα σημαντικό κομμάτι της παγκόσμιας γαστρονομίας. Μια από αυτές τις τάσεις, που δείχνει ιδιαίτερη ανθεκτικότητα τρία και πλέον χρόνια μετά την εμφάνισή της, αφορά τον στιγμιαίο καφέ και την πλούσια κρέμα του!
Δεκάδες συνταγές που δημοσιεύονται στο TikTok εστιάζουν στη χρήση του στιγμιαίου καφέ με κρύο νερό, δημιουργώντας Dalgona, παγωμένο Dalgona, επιδόρπια με κρέμα καφέ, γλυκίσματα, ακόμα και… ψωμάκια ή ό,τι βάλει ανθρώπινος νους. Για όσους δεν είναι ιδιαίτερα εξοικειωμένοι με τον στιγμιαίο καφέ, η διαδικασία φαντάζει σχεδόν μαγική. Όσοι όμως, όπως οι περισσότεροι Έλληνες, έχουν δοκιμάσει έναν παγωμένο φραπέ, η αντίδραση περιορίζεται μάλλον σε ένα σήκωμα του φρυδιού: η κρέμα του στιγμιαίο καφέ δημιουργεί εντυπωσιακά Social Media Posts, ενίοτε είναι και νόστιμη, αλλά σίγουρα δεν κομίζει κάτι καινούριο στην κουλτούρα καφέ.
Ζούμε πραγματικά σε παράξενες, όσο και ενδιαφέρουσες εποχές: μια παγκόσμια πανδημία κι ένα μέσο κοινωνικής δικτύωσης κατόρθωσαν να κάνουν παγκόσμια μόδα μια ελληνική συνήθεια ταυτισμένη με άλλες δεκαετίες – κι αυτό είναι μόνο η αρχή.
