5+ 1 Προλήψεις για τον καφέ από όλο τον κόσμο
Φέρνει τελικά γούρι ο χυμένος καφές;
Σπασμένοι καθρέφτες, μαύρες γάτες, άνθρωποι που περνούν κάτω από σκάλες, τετράφυλλα τριφύλλια… τι κοινό έχουν μεταξύ τους; Μα φυσικά, την πεποίθηση ότι κάποια τυχαία γεγονότα μπορούν να επηρεάσουν την πορεία της ζωής μας, φέρνοντας κακή ή καλή τύχη. Ο κόσμος των προλήψεων υπάρχει σχεδόν από πάντα, και αν και σίγουρα δεν εξηγείται με ορθολογικά κριτήρια, δεν είναι λίγοι οι άνθρωποι που συνεχίζουν να πιστεύουν, λιγότερο ή περισσότερο, σε κάποιες από αυτές τις παράδοξες ιδέες.
Σχετίζονται οι προλήψεις με το αγαπημένο μας ρόφημα, τον καφέ; Μα, φυσικά! Από το «γούρι» του ελληνικού που φουσκώνει, μέχρι την γιαγιά που «λέει το φλιτζάνι», ο καφές είναι γεμάτος προλήψεις και δεισιδαιμονίες – και μάλιστα όχι μόνο στη χώρα μας, αλλά σε ολόκληρο τον πλανήτη. Σταχυολογήσαμε πέντε από τις πιο χαρακτηριστικές από αυτές, από τη Φινλανδία μέχρι την άλλη πλευρά του Ατλαντικού.
5+ 1 Προλήψεις για τον καφέ από όλο τον κόσμο
Νέα Ορλεάνη: Ποτέ μην κόβεις τα νύχια σου αν δεν έχεις πιει καφέ! Αν και η συγκεκριμένη παράξενη πρόληψη αφορά κυρίως τα πρωινά της Δευτέρας, οι κάτοικοι της Νέας Ορλεάνης αποφεύγουν γενικότερα να κόψουν ή να περιποιηθούν τα νύχια τους αν δεν έχουν πιει καφέ. Η ιδιαίτερη «παράδοση» ξεκινά με ένα άρθρο που δημοσιεύτηκε τον 19ο αιώνα και ίσως έχει απλά τη ρίζα του στο γεγονός ότι πρέπει να είσαι απόλυτα συγκεντρωμένος (και άρα, να έχεις πιει καφέ) προκειμένου να κάνεις μια τόσο ευαίσθητη δουλειά όσο το μανικιούρ.
Αίγυπτος: ο χυμένος καφές είναι καλή τύχη! Αυτή η πρόληψη είναι κοινή σε ολόκληρη την λεκάνη της Μεσογείου και μάλλον απηχεί εποχές που ο (ακριβός) καφές ήταν είδος πολυτελείας, και επομένως η σπατάλη του ήταν ένδειξη πλούτου. Αντίστοιχη πρόληψη έχουμε και στην Ελλάδα, μόνο που αφορά κυρίως το «φούσκωμα» και το ξεχείλισμα του ελληνικού καφέ, που συνοδεύεται πάντα με τις λέξεις «Γούρι! Γούρι!»
ΗΠΑ: Ποτέ μη πλένεις την κούπα καφέ ενός ναύτη! Αν σε ένα σπίτι μένει ένας ναυτικός, και πιει τον καφέ του, δεν πρέπει για κανένα λόγο να πλύνεις την κούπα του μέχρι τουλάχιστον να επιστρέψει. Η πεποίθηση αυτή οφείλεται κατ’ αρχάς στη φήμη ότι στα καράβια οι ναυτικοί… δεν πλένουν ποτέ τις κούπες του καφέ τους, κι επομένως πρέπει να νιώθουν το ίδιο άνετα και στη στεριά, και αφετέρου, στο γεγονός ότι η χρησιμοποιημένη κούπα συμβολίζει την επιστροφή του ναυτικού από το μπάρκο του – και το καθάρισμά της, τον θάνατο στη θάλασσα.
Βαλκάνια: Το μέλλον βρίσκεται στο κατακάθι του καφέ! Εξαιρετικά διαδεδομένη στην Τουρκία, στα Μικρασιατικά Παράλια, στις χώρες της Βαλκανικής και φυσικά στην Ελλάδα, η καφεμαντεία, δηλαδή η πρόβλεψη του μέλλοντος με βάση τα σχήματα που αφήνουν τα κατακάθια του καφέ είναι μια συνήθεια που έχει τις ρίζες της στις αρχαίες μαντείες. Η καφεμάντισσα (συνήθως γυναίκα) αφού ετοιμάζει τον καφέ στην ενδιαφερόμενη ή στον ενδιαφερόμενο, κατόπιν, μετά την κατανάλωσή του, προσπαθεί να μαντέψει το μέλλον με βάση το κατακάθι του καφέ: δρόμοι, πόρτες, αρχικά γράμματα, χρήματα, ακόμη και δυσάρεστα γεγονότα υποτίθεται πως αποτυπώνονται στον καφέ.
Φινλανδία: Το μέλλον βρίσκεται στις φουσκάλες του καφέ! Η μαντική δύναμη του καφέ είναι, καθώς φαίνεται, διαδεδομένη και στον υπόλοιπο πλανήτη, όπως στο μακρινό Βορρά, δεν υπάρχει ελληνικός ή αραβικός καφές, έτσι το μέλλον δεν γράφεται στο κατακάθι, αλλά στις… φουσκάλες του καφέ φίλτρου. Σε γενικές γραμμές, οι φουσκάλες σημαίνουν χρήματα κι επιτυχία. Αν οι φουσκάλες πηγαίνουν προς το κέντρο, θα οικονομικά του τυχερού που παρήγγειλε τον καφέ θα βελτιωθούν, αν όμως απομακρύνονται προς τις άκρες, πιθανότατα κάποια λεφτά θα χαθούν.
Άγιος Δομίνικος: Ποτέ μην πίνεις τον καφέ σου όρθιος! Στην Ελλάδα, αλλά και σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, ο καφές στο χέρι, πηγαίνοντας στη δουλειά ή κάνοντας έναν περίπατο, είναι μια κλασική συνήθεια, όπως στον μακρινό Άγιο Δομίνικο, θεωρείται προάγγελος κακών, καθώς φέρνει γρουσουζιά. Οι Δομινικανοί θεωρούν τον καφέ δείγμα φιλοξενίας και περιποίησης, και όλη τους η ζωή ακολουθεί την laid back φιλοσοφία της Καραϊβικής, επομένως ο καφές είναι μια απολαυστική τελετουργία – το σπάσιμο της, μόνο κακοτυχία μπορεί να φέρει.
Σίγουρα, στον 21ο αιώνα, οι περισσότεροι δεν πιστεύουμε πια στις προλήψεις – όμως σίγουρα, ένα φλιτζάνι ζεστού espresso είναι σίγουρα καλή τύχη!
