Liberica : μια άγνωστη, αγνοημένη ποικιλία καφέ
Αν και οι λάτρεις του καφέ διχάζονται ανάμεσα στις δύο βασικές ποικιλίες, την Arabica και την Robusta, υπάρχει μία τρίτη, αγνοημένη από τους περισσότερους, ποικιλία. Αντιπροσωπεύοντας λιγότερο από το 1% της παγκόσμιας παραγωγής, η Coffee Liberica είναι η λιγότερο γνωστή ποικιλία καφέ.
Όπως μαρτυρά το όνομά του, οι απαρχές του φυτού βρίσκονται στην Κεντρική και Δυτική Αφρική, αφού είναι ενδημική ποικιλία καφέ της Λιβερίας, της Ουγκάντας και της Αγκόλας. Τα δέντρα της Coffea Liberica είναι ψηλότερα από τα αντίστοιχα των ποικιλιών Arabica και Robusta, αφού μπορεί να φτάσουν μέχρι και τα 18 μέτρα ύψος, και οι καρποί του καφέ που παράγονται είναι σημαντικά μεγαλύτεροι από τους αντίστοιχους των άλλων ποικιλιών, ενώ είναι το μοναδικό είδος καφέ που παράγει ασύμμετρους κόκκους. Τα φυτά του Coffea Liberica ευδοκιμούν σε τροπικά κλίματα και σε περιβάλλον ζούγκλας, ενώ όντας αρκετά ανθεκτικά, μπορούν να επιβιώσουν και χωρίς συστηματική καλλιέργεια - γεγονός που τα γλύτωσε από τον ολοσχερή αφανισμό τους, όπως θα δούμε στη συνέχεια.
Εκτός από τις χώρες της αφρικανικής ηπείρου από τις οποίες κατάγεται, ο Λιβερικός Καφές ευδοκιμεί και στην Νοτιοανατολική Ασία, κυρίως στις Φιλιππίνες και στην Ινδονησία. Η καταστροφή των καφεόδεντρων Arabica (και ο παρολίγον αφανισμός τους) από έναν μύκητα που προσέβαλε τις καφεοφυτείες των Φιλιππίνων και της Ινδονησίας στα τέλη του 19ου στάθηκε η αφορμή για την εισαγωγή φυτών Liberica στα νησιά. Η καλλιέργεια του φυτού επιβιώνει ακόμα, ενώ η φιλιππινέζικη ποικιλία Liberica, ο Barako, παραμένει ιδιαίτερα δημοφιλής μεταξύ των Φιλιππινέζων.
Αν και δεν είναι ιδιαίτερα αγαπητή, η ποικιλία Liberica χαρακτηρίζεται από ιδιαίτερη γεύση και ξεχωριστό άρωμα. Κατά το καβούρδισμα και την εκχύλιση, οι κόκκοι του λιβεριανού καφέ προικίζονται με αρώματα γης και καπνού, ενώ είναι συνήθως παρούσες νότες ξηρών καρπών και πικρής σοκολάτας. Το έντονο άρωμα του και η βαριά γεύση του Liberica τον καθιστούν έναν ιδιαίτερο καφέ, που ίσως να μη γοητεύσει ιδιαίτερα τους δυτικούς μας ουρανίσκους, που είναι περισσότερο συνηθισμένοι στην λεπτότητα και τα εκλεπτυσμένα αρώματα του Arabica. Εξάλλου, οι Φιλιππινέζοι και οι Ινδονήσιοι που τον αγαπούν, ονομάζουν χαριτολογώντας τον Liberica ως «αντρικό καφέ», αστειευόμενοι με την έντονη γεύση του και την πικράδα του. Παρόλη την έντονη γεύση του και τη φήμη του ως «βαριού» καφέ, η περιεκτικότητα του σε καφεΐνη είναι χαμηλότερη από την αντίστοιχη που συναντάμε στους κόκκους Robusta.
Αν και στο παρελθόν η ποικιλία Liberica έχει απειληθεί με αφανισμό (περίπου 500 δέντρα είχαν απομείνει κατά την δεκαετία του 1990, κυρίως λόγω της αδιαφορίας για την καλλιέργειά του αλλά και της παντοδυναμίας της Arabica) σήμερα δεν κινδυνεύει, παρά το γεγονός ότι τα γεωγραφικά της όρια παραμένουν στενά περιορισμένα, κυρίως στη Νοτιοανατολική Ασία – από όπου συνήθως δεν εξάγεται, αλλά καταναλώνεται εντός των χωρών παραγωγής της ή πωλείται σαν αναμνηστικό σε τουρίστες που αναζητούν ασυνήθιστες, εξωτικές γεύσεις.
Είναι απίθανο να πετύχετε Liberica στη προς πώληση στις δυτικές αγορές, αλλά σας δοθεί η ευκαιρία να τον δοκιμάσετε, μη τη χάσετε ! Εξάλλου, ο καφές προσφέρεται για πολλά γευστικά ταξίδια και μοναδικές εμπειρίες - είτε απολαύσουμε ένα σπιτικό εσπρέσο, είτε μια ξεχωριστή, ακριβή ποικιλία arabica, είτε έναν παρεξηγημένο καφέ από τις Φιλιππίνες !
