Πρέπει τα παιδιά και οι έφηβοι να αποφεύγουν τον καφέ;

Ο καφές είναι το πιο διαδεδομένο ρόφημα σε ολόκληρο τον κόσμο – όμως για πολλούς λόγους είναι και πρέπει να παραμείνει ένα «ενήλικο» ρόφημα.

Ενώ είναι πλέον ευρέως γνωστό ότι για τους ενήλικες ο καφές δεν είναι μόνο απολαυστικός, αλλά και ευεργετικός για την υγεία, με τα πολλαπλά οφέλη του να ξεπερνούν κατά πολύ τις όποιες «παρενέργειες» του, οι οποίες εξάλλου είναι ασήμαντες και δεν επηρεάζουν όλους τους ανθρώπους με τον ίδιο τρόπο.  Δε συμβαίνει το ίδιο όμως και με τα παιδιά – και τους εφήβους.

Είναι γεγονός πως ο καφές δεν είναι κατάλληλος για κατανάλωση από παιδιά και εφήβους, για μια σειρά από λόγους που έχουν να κάνουν με τον τρόπο που επιδρά ο καφές στον παιδικό οργανισμό. Ένας δημοφιλής μύθος για τον καφέ αναφέρει πως ο καφές «σταματά την ανάπτυξη» των παιδιών, αλλά αυτό απέχει αρκετά από την αλήθεια. Ωστόσο, ο καφές (και ιδιαίτερα η συστηματική του κατανάλωση) πρέπει να αποφεύγεται κατά την παιδική ηλικία.

Πρέπει να σημειωθεί πως οι περισσότερες από τις επιπτώσεις που αναφέρονται παρακάτω οφείλονται κατά κύριο λόγω στην καφεΐνη, και ως εκ τούτου δεν περιορίζονται στον καφέ, αλλά εκτείνονται σε όλες τις τροφές που περιέχουν καφεΐνη, όπως τα αναψυκτικά τύπου Cola ή το δυνατό μαύρο τσάι. Το κλειδί εξάλλου για την υγιή ανάπτυξη παιδιών και εφήβων κρύβεται, μεταξύ άλλων, στην ισορροπημένη διατροφή.

Πώς μπορεί να επηρεάσει ο καφές τον οργανισμό ενός παιδιού;

Αϋπνία: Ενώ στους περισσότερους ενήλικες ο καφές δεν επηρεάζει ιδιαίτερα ούτε την ποσότητα μα ούτε και την ποιότητα του ύπνου, δε συμβαίνει το ίδιο και με τα παιδιά ή τους εφήβους. Καθώς το νευρικό σύστημα των μικρότερων ηλικιών είναι πολύ πιο ευαίσθητο στη δραστική ουσία του καφέ, η κατανάλωσή του μπορεί να διαταράξει τις ομαλές συνθήκες ύπνου παιδιών και εφήβων. Τα παιδιά και οι έφηβοι, εξάλλου, χρειάζονται τουλάχιστον εννιά ή δέκα ώρες ύπνου, σε αντίθεση με τους ενήλικες, και η κατανάλωση καφέ μπορεί να τους στερήσει πολύτιμες ώρες ύπνου, με πολύ δυσάρεστες συνέπειες.

Στοματική υγεία: Αν και ο καφές δεν έχει την παραμικρή επίδραση στα δόντια των ενηλίκων, δε συμβαίνει το ίδιο και με τα δόντια των παιδιών. Καθώς τα παιδικά δόντια δεν έχουν πλήρως αναπτυχθεί, είναι πολύ πιο ευαίσθητα σε οξέα που εντοπίζονται σε διάφορες τροφές, μεταξύ των οποίων είναι και καφές. Ακόμα, λόγω ακριβώς της φύσης τους, χρωματίζονται πολύ ευκολότερα από τα δόντια των ενηλίκων. Η ευαισθησία των δοντιών μειώνεται όσο περνούν τα χρόνια, για να μηδενιστεί σε μια ενήλικη οδοντοστοιχία.

Μείωση της όρεξης: Ένα χαρακτηριστικό του καφέ είναι ότι σε ορισμένους οργανισμούς, μπορεί να μειώσει την όρεξη για φαγητό, κάτι που στον κόσμο των ενηλίκων είναι επιθυμητό και κάνει τον καφέ απαραίτητο σύντροφο σε κάθε δίαιτα που στοχεύει σε απώλεια βάρους. Στους εφήβους και ιδιαίτερα στα παιδιά, αυτή η επίπτωση του καφέ είναι ανεπιθύμητη, καθώς η ισορροπημένη και σωστή διατροφή είναι το κλειδί για μια υγιή ανάπτυξη, τόσο σωματική όσο και νοητική. 

Οστική ανάπτυξη: Ο καφές έχει διουρητική δράση και βοηθά στην αποβολή του ασβεστίου από το ανθρώπινο σώμα. Στον κόσμο των ενηλίκων, αυτή η επίδραση του καφέ είναι εντελώς αδιάφορη και συνηθισμένη, όμως σε μικρότερες ηλικίες, το ασβέστιο είναι πολύτιμο για την σωστή ανάπτυξη των οστών και η αποβολή του πρέπει, στα μέτρα του δυνατού, να αποφεύγεται.

Υπερκινητικότητα: Στους ενήλικες, ο καφές αυξάνει τη συγκέντρωση, βελτιώνει την παραγωγικότητα και ενδείκνυται για εργασία κάτω από στρεσογόνες συνθήκες. Στο νευρικό σύστημα των παιδιών όμως μπορεί να φέρει αντίθετα αποτελέσματα, μειώνοντας τη συγκέντρωση και προκαλώντας υπερκινητικότητα. Οι διαφορετικές συνθήκες εργασίας παιδιών και ενηλίκων (η διαφορά δηλαδή ανάμεσα σε μια δουλειά ενηλίκου και στο σχολικό περιβάλλον) μπορεί να επιδεινώσει κατά πολύ αυτές τις ανεπιθύμητες ενέργειες.

Παχυσαρκία: Ενώ ο καφές δεν έχει θερμίδες, και αποτελεί ρόφημα εξαιρετικά κατάλληλο για όποιον ενήλικα προσέχει τη διατροφή του και την σιλουέτα του, είναι γεγονός πως η φυσική του πικράδα είναι συνήθως απωθητική για τις μικρότερες ηλικίες, που προτιμούν ροφήματα καφέ πλούσια σε ζάχαρη, σιρόπια και σαντιγί, που φυσικά αποτελούν θερμιδικές βόμβες. Η συχνή κατανάλωση τέτοιων ροφημάτων από μικρές ηλικίες μπορεί να δράσει επιβαρυντικά ως προς τις διατροφικές συνήθειες, βάζοντας τα θεμέλια για την ανάπτυξη παχυσαρκίας.

Ο καφές είναι μια καθημερινή απόλαυση, ευεργετική για την υγεία μας, που έχουμε τη δυνατότητα να απολαμβάνουμε σε όλη μας την ενήλικη ζωή μας, χωρίς κανένα περιορισμό και καμία στέρηση. Λίγα χρόνια υπομονής μέχρι την ενηλικίωση αξίζουν τον κόπο, προκειμένου να μπορούμε να απολαμβάνουμε τον αγαπημένο μας καφέ, χωρίς κανένα απολύτως φόβο, για όλη μας τη ζωή!