Πώς αλλαξε την ιστορία του καφέ ένα Μπλε Μπουκάλι;

Ουκρανοί στρατιωτικοί, Οθωμανοί κατακτητές, Αμερικάνοι Επιχειρηματίες, Hipsters του Instagram κι ένα μυστηριώδες "Μπλε Μπουκάλι" που τους ενώνει.

Ο καφές είναι ένα ρόφημα με πλούσια ιστορία, το οποίο, όπως είναι φυσικό, έχει την δική του «μυθολογία», την δική του παράδοση και τη δική του, ξεχωριστή εικονογραφία. Πολλά από τα σύμβολα του καφέ επιβιώνουν ως της μέρες μας, όπως οι επτά σπόροι του Baba-Budan ή τα τρελά κατσίκια του βοσκού Χαλίντ. Ένα λιγότερο γνωστό σύμβολο του καφέ, είναι και το Μπλε Μπουκάλι – τι ακριβώς όμως συμβολίζει;

Η συναρπαστική του ιστορία ξεκινά από Οθωμανούς να πολιορκούν την Βιέννη και καταλήγει σε hipsters να συζητούν για τις νότες γλυκόριζας στους καφέδες της Σουμάτρας. Μόνο ο καφές μπορεί να έχει τόσο πλούσιες κι απροσδόκητες ιστορίες.  

Από την πολιορκία της Βιέννης... στον καφέ και το κρουασάν! 

O Yuri Kulczycki ήταν ένας πολύγλωσσος στρατιωτικός, με καταγωγή από τα εδάφη της σημερινής Ουκρανίας (τότε μέρος του Πολωνικού Βασιλείου). Ο Kulczycki είχε δουλέψει σαν διερμηνέας για τους Οθωμανούς και είχε στο παρελθόν αιχμαλωτιστεί για την στρατιωτική του δράση, οπότε ήρθε και σε επαφή για πρώτη φορά με ένα ρόφημα άγνωστο στον ίδιο, αλλά και στους περισσότερους συμπατριώτες του: τον καφέ!

Κατά τη διάρκεια της πολιορκίας της Βιέννης, το 1683, ο Kulczycki, μεταμφιεσμένος σε Τούρκο χωρικό και τραγουδώντας τούρκικα τραγούδια, κατάφερε να αποδράσει από την πολιορκημένη πόλη, και να φτάσει μέχρι την Πολωνία, έχοντας αποσπάσει ταυτόχρονα πολύτιμες πληροφορίες για τις εχθρικές γραμμές. Χάρη στη δράση του, τα στρατεύματα του Jan III Sobieski της Πολωνίας κατάφεραν να φτάσουν έγκαιρα και με στρατηγικό πλεονέκτημα στην Βιέννη και η πολιορκία να λυθεί – κάτι που έκρινε τη μοίρα όλης της Ευρώπης.

Ο Yuri Kulczycki θεωρήθηκε ήρωας του πολέμου, και όταν του ζητήθηκε να διαλέξει την αμοιβή του από τα λάφυρα των υποχορούντων Οθωμανών, εκείνος επέλεξε μερικά τσουβάλια με κόκκους καφέ που είχαν αφήσει πίσω τους τα Οθωμανικά στρατεύματα. Έχοντας εξοικιωθεί με τον καφέ κατά τη διάρκεια της αιχμαλωσίας του, ο Yuri άνοιξε με αυτά τα λάφυρα το πρώτο καφενείο στην Ευρώπη, το θρυλικό «Μπλε Μπουκάλι». Το όνομά του καφενείου απηχεί μια παράδοση, σύμφωνα με την οποία τα ονόματα των εστιατορίων, των καπηλιών κλπ έπρεπε να αποτελούνται από ένα διακριτικό αντικείμενο συγκεκριμένου χρώματος, πχ «Μπλε Μπουκάλι», «Κόκκινος Κόκκορας», «Πράσινο Άστρο» κλπ, καθώς ήταν ο μόνος τρόπος να τα διακρίνει η πλειοψηφία των θαμώνων, που ήταν αναλφάβητοι!

Ο Yuri Kulczycki όχι μόνο σέρβιρε τον πρώτο καφέ στην Ευρώπη, μα ήταν και ο πρώτος που πρόσθεσε στον καφέ ζάχαρη και γάλα! Την ίδια εποχή, στην ελεύθερη Βιέννη ένα νέο γλυκό έκανε την εμφάνιση του: το κρουασάν, δανειζόμενο το σχήμα του από την ημισέλινο του νικημένου εχθρού, ήθελε εμφατικά να δείξει πως ο πόλεμος είχε πια τελειώσει. Σήμερα, παρόλο που ο Yuri Kulczycki τιμάται φυσικά σαν ήρωας πολέμου, το άγαλμα του στο Lviv της Ουκρανίας τον δείχνει με οθωμανική περιβολή, δίπλα σε ένα τσουβάλι καφέ, ένα μπρίκι και ένα ποτήρι – την μεγαλύτερη προσφορά του στην Ευρώπη, το αγαπημένο μας ρόφημα.

Για να πας στο μέλλον, πρέπει να κοιτάξει στο παρελθόν 

Κάνουμε ένα άλμα στο χρόνο, και μεταφερόμαστε εκατοντάδες χρόνια μετά, στις αρχές της δεκαετίας του 2000. Ο καφές είναι εδώ και καιρό το πιο αγαπημένο ρόφημα σε όλο τον κόσμο, κι έχει διαδοθεί παντού. Από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και μετά, η κουλτούρα του espresso έχει εξαχθεί από την Ιταλία σε όλη την Ευρώπη, έχει κατακτήσει την Αμερική κι έχει διαδοθεί σε όλο τον πλανήτη – όμως οι μεγάλες αλλαγές είναι μπροστά.

Έχει αρχίσει ήδη να διαφαίνεται μια τάση που θέλει να κάνει τον καφέ από καθημερινή συνήθεια, γαστρονομική απόλαυση – κι αν αυτό σήμερα θεωρείται περίπου αυτονόητο, τότε δεν ήταν. Μια εταιρεία από το Oakland της Καλιφόρνιας θέλει να επενδύσει στους μονοποικιλιακούς καφέδες, στους φρεσκοκαβουρδισμένους κόκκους, στις περίεργες , εξεζητημένες εκχυλίσεις και φυσικά, στην τέλεια εκχύλιση του espresso. Ιδρύεται, αρχικά πουλώντας καφέ ταχυδρομικά, και σύντομα ανοίγει το δικό της πρώτο κατάστημα. Θέλοντας να τονίσει πως ήρθε να αλλάξει τα πάντα στο χώρο του καφέ, δανείζεται ένα παλιό, ιστορικό και οικείο όνομα: η Blue Bottle Coffee μόλις είχε γεννηθεί.

Η εταιρεία φέρνει μια πραγματική επαναστάση στην βιομηχανία του καφέ, επιταχύνοντας καταλυτικά αυτό που σήμερα ονομάζουμε «Τρίτο Κύμα του Καφέ», δηλαδή την αντιμετώπιση του καφε ως gourmet, delicatessen προϊόντος, που χρήζει της αντίστοιχης προσοχής και είναι συχνά υψηλής ποιότητας. Πολλές από τις συνήθειες και τις προτιμήσεις που υπάρχουν σήμερα γύρω από τον καφέ, σχηματοποιήθηκαν υπό την επιρροή του «Τρίτου Κύματος» που εγκαινίασε το Blue Bottle, σε συνδυασμό με την κουλτούρα των hipsters και την γιγάντωση των κοινωνικών δικτύων.

Η Blue Bottle κέρδισε γρήγορα το ενδιαφέρον διεθνών επενδυτών, μεγάλωσε γρήγορα κι έφτασε σήμερα, 20 χρόνια μετά, να ανήκει κατά πλειοψηφία σε μια από τις μεγαλύτερες εταιρείες του χώρου, συνεχίζοντας τόσο να καινοτομεί, όσο και να αναπτύσσεται.

Αν ξαναδείτε μπλε μπουκάλι σε κάποια καφετέρια ή σε κάποια μάρκα καφέ, ξέρετε τι κρύβει. Πιείτε μια γουλιά στην μνήμη του Yuri που μας χάρισε τον καφέ, και σκεφτείτε με δέος τι θα φέρει το επόμενο «κύμα»!