«Αγνοημένος» και ταυτόχρονα δημοφιλής: η μαγεία του Ασιατικού καφέ

Αν και έχει εξέχουσα θέση σε πολλά χαρμάνια espresso, ο ασιατικός καφές μοιάζει να μην έχει βρει τη θέση που του αξίζει στην καρδιά των καφελατρών.

Αν και οι περισσότεροι στο άκουσμα της λέξης «καφές» φέρνουμε στο μυαλό μας την Λατινική Αμερική ή την Αφρική, η Ασία είναι μια υπολογίσιμη δύναμη στην αγορά του καφέ. Με το Βιετνάμ, την Ινδονησία αλλά και την Ινδία να είναι ανάμεσα στις πρώτες δέκα καφεοπαραγωγούς χώρες, ο ασιατικός καφές είναι ευρύτατα διαδεδομένος, ενώ καφεόδεντρα βρίσκουμε και σε άλλες χώρες της νοτιοανατολικής Ασίας, όπως στο Λάος, την Ταϊλάνδη, το Ανατολικό Τιμόρ, την Παπούα – Νέα Γουινέα και τις Φιλιππίνες.

Ο ασιατικός καφές κρύβει πίσω του μια ιδιαίτερη, μακραίωνη ιστορία, αλλά κυρίως, κρύβει μέσα του μοναδικά, ιδιαίτερα αρώματα – χωρίς τα οποία δε θα μπορούσαμε να φανταστούμε τoν espresso που αγαπάμε, αλλά και τον καφέ γενικά.

Ασία: τα πρώτα καφεόδεντρα εκτός αραβικού εδάφους

Ο ασιατικός καφές είναι μια πολύ, πολύ παλιά υπόθεση – στην πραγματικότητα, αν εξαιρέσει κανείς την Αιθιοπία, την πατρίδα των καφεόδεντρων, και την Αραβική Χερσόνησο, ο καφές καλλιεργήθηκε συστηματικά για πρώτη φορά σε ασιατικά εδάφη. Ήδη από τον 16^ο αιώνα, οι αποικιοκράτες Ολλανδοί κατάφεραν να σπάσουν την αραβική «απαγόρευση» και να μεταφέρουν σπόρους καφέ στις αποικίες των Ανατολικών Ινδιών, δηλαδή στη σημερινή Ινδονησία και πιο συγκεκριμένα στο νησί της Ιάβας. Καθώς ανήκει στην «ζώνη του καφέ», η Ινδονησία αποδείχθηκε ιδανική για την καλλιέργεια του καφέ, δίνοντας ένα πολύτιμο εμπορικό πλεονέκτημα στους Ολλανδούς και σπάζοντας – για πρώτη φορά – το αραβικό μονοπώλιο του καφέ. Σε αυτό το γεγονός εντοπίζονται και οι απαρχές του blending, καθώς οι έμποροι ανακάτευαν τους κόκκους από την Υεμένη και την Ιάβα, φτιάχνοντας το περιβόητο Moka – Java, το πρώτο χαρμάνι καφέ στην ιστορία.

Εξαιτίας της αποικιοκρατίας, η καλλιέργεια του καφέ διαδόθηκε γρήγορα στην Ασία, ενώ ακόμα και μετά την ανεξαρτητοποίηση των πρώην αποικιών, ο καφές παρέμεινε βασικό εξαγώγιμο προϊόν για τα περισσότερα νέα κράτη. Αν δεν υπήρχε η καταστροφική επέλαση του μύκητα Coffee Rust τον 19^ο αιώνα, ίσως η Ασία είχε ακόμα μεγαλύτερο μερίδιο αγοράς, όμως ακόμα και σήμερα, το Βιετνάμ παραμένει ο μεγαλύτερος προμηθευτής Robusta ολόκληρου του κόσμου, ενώ και η παραγωγή της Ινδονησίας είναι αξιοσημείωτα υψηλή.

Τι γεύση έχει ο ασιατικός καφές;

Όπως γνωρίζουμε, η γεύση του καφέ εξαρτάται από ένα πλήθος παραγόντων, όπως η ποικιλία του, οι συνθήκες καλλιέργειάς του, η επεξεργασία του, το υψόμετρο κλπ. Παρόλα αυτά όμως, μπορούμε να συνοψίσουμε τα χαρακτηριστικά του ασιατικού καφέ, καθώς οι κόκκοι που έρχονται από την Ασία εμφανίζουν κοινά στοιχεία μεταξύ τους, ακόμα κι αν προέρχονται από διαφορετικές χώρες, ενώ ταυτόχρονα διαφέρουν έντονα από τον αφρικάνικο ή τον λατινοαμερικάνικο καφέ.

Ο Arabica της Ασίας είναι έντονος, δυνατός, και παράγει φλιτζάνια με δυνατό σώμα και ισχυρή γεύση. Το αρωματικό του μπουκέτο είναι γαιώδες, με αρώματα ξύλου, μπαχαρικών, καπνού. Η οξύτητα είναι συνήθως χαμηλή, η χαρακτηριστική πικράδα του καφέ είναι εντονότερα παρούσα, ενώ τα πολύπλοκα αρώματα του Arabica που απαντώνται στους καφέδες από την Νότια Αμερική ή την Αφρική απουσιάζουν. Χρησιμοποιούμενος σε χαρμάνια, ο ασιατικός καφές βελτιώνει το σώμα, εξισορροπεί καφέδες με έντονη οξύτητα και προσφέρει πικάντικες νότες που θυμίζουν μπαχαρικά ή ξηρούς καρπούς.

Φυσικά, οι παραπάνω περιγραφές αφορούν τον Ασιατικό Arabica. Η Ασία παράγει πάρα πολύ Robusta, στον οποίο υπάρχουν φυσικά πολλές ποιοτικές διακυμάνσεις. Ένα μεγάλο ποσοστό του βιετναμέζικου Robusta προορίζεται απευθείας για την παραγωγή στιγμιαίου καφέ, ενώ στην Ινδονησία ή την Ινδία συναντά κανείς ποιοτικούς Robusta, που συχνά διατίθενται και ως μονοποικιλιακοί.  

Πώς μπορούμε να απολαύσουμε καλύτερα τον Ασιατικό καφέ;

Η ντόπια κουλτούρα του καφέ, όπως έχει αναπτυχθεί στις χώρες της Ασίας, παρουσιάζει αξιοσημείωτα κοινά ανεξάρτητα από την χώρα: όλοι οι Ασιατικοί λαοί αγαπούν την εκχύλιση φίλτρου, όμως προσθέτουν στον καφέ τους γενναίες δόσεις ζάχαρης και γάλακτος, αλλά πολλές φορές και μπαχαρικά, κάτι που ίσως σχετίζεται με την δυνατή γεύση του Ασιατικού καφέ.

Αν κάποιος θέλει να απολαύσει τον Ασιατικό του καφέ «παραδοσιακά», μπορεί να δοκιμάσει κάποια ασιατική συνταγή, από το Βιετνάμ, την Ταϊλάνδη ή την Ινδονησία.  Ακόμα, λόγω του δυνατού του σώματος, ο ασιατικός καφές είναι ιδανικός για όσους αγαπούν τον καφέ φίλτρου αλλά ταυτόχρονα απαιτούν δυνατή γεύση από το φλιτζάνι τους. Εξυπακούεται ότι ο ασιατικός καφές έχει πολύ καλά αποτελέσματα σαν espresso, ιδιαίτερα ως συστατικό ενός blend, καθώς προσθέτει ιδιαίτερα αρώματα και γεύσεις  στο φλιτζάνι και εξισορροπεί τα ιδιαίτερα αρώματα των καφέδων από άλλες ηπείρους. Σε γενικές γραμμές, ο espresso που εκχυλίζεται από ασιατικούς κόκκους είναι μια πολύ καλή «βάση» για ροφήματα που χρειάζονται γάλα, όπως ο cappuccino, o latte ή ο flat white.  

Είναι εύκολο να βρούμε ασιατικό καφέ στην ελληνική αγορά;

Ο ασιατικός καφές βρίσκεται παντού και το πιθανότερο είναι πως τον έχουμε ήδη γευτεί, χωρίς ίσως να το γνωρίζουμε, καθώς αποτελεί συστατικό σε πολλά χαρμάνια espresso. Ένα από τα δημοφιλέστερα χαρμάνια της Lavazza, ο Gold Selection, χρησιμοποιεί Ινδονησιακό καφέ από την Ιάβα, που δίνει στο χαρμάνι τον πικάντικό χαρακτήρα του. Για όσους χρησιμοποιούν μηχανή nespresso, οι συμβατές κάψουλες της Garibaldi με το χαρμάνι Selezione 1860 βασίζουν τη γεύση τους στον Arabica που έρχεται από την Παπούα – Νέα Γουινέα, ενώ είναι δυνατό να βρει κανείς και μονοποικιλακές επιλογές, όπως ο Cosmai Raja, που αποτελείται από 100% πραγματικά ποιοτικούς κόκκους Robusta από την Ινδία.

Οι περισσότερες εταιρείες καφέ αναφέρουν την προέλευση των χαρμανιών τους στη συσκευασία, οπότε αν επιθυμείτε να γευτείτε τα μυστικά του ασιατικού καφέ, μπορείτε απλά να συμβουλευτείτε την συσκευασία του καφέ. 

Ο καφές είναι ένα πραγματικό ταξίδι – με ποιο άλλο τρόπο, με μια μόνο γουλιά, μπορεί να βρεθεί κανείς από τις ανοιχτές πεδιάδες της Κένυας στις πλαγιές των Άνδεων και από εκεί στους τροπικούς μουσώνες της Ιάβας;